Геродот — Ғұндар туралы

Ғұндардың шыныққаны соншалық, оларға оттың да, адамның тәбетi шабатын етiп әзірленген тамақтың да керегi жоқ, олар жабайы сетiн шөптердiң тамырымен, қандай малдың болса да шала пiскен етiмен қоректенедi, еттi олар аттарының сауырына, здерiнiң белiне байлап жүрiп, оны аздап кептiрiп алады. Олар ешқашан қандай болса да үйдi паналамайды. Оларда қамыспен болса да жабылған лашық-ты көре алмайсың. Олар таулар мен ормандар арасында к шiп жүредi, суыққа, аштық пен ш лге т зуге бесiгiнен бастап үйренедi… Ешқандай қалыпқа салмай тiгетiн аяқ-киiмi олардың жүруiн қиындатады. Сондықтан жаяу соғысқа жарамайды; оның есесiне оларды здерiнiң т өзімдi, бiрақ көрер к зге сүйкiмсiз көрiнетiн аттарына құйып қойғандай деуге болады және көбiнесе олар әйелдерше отырып алып, здерiнiң дағдылы шаруаларын атқарады. Күндiз-түнi аттан түспейдi, сауда-саттығын да ат үстiнде жүрiп жасап, сонда отырып iшiп-жейдi, аттың иiлген мойнына еңкейiп ұйықтайды және қатты ұйықтайтыны сонша, тiптi түс те көредi. Олардың елеулi iстер жайында кеңесуiне тура келгенде, олар мәслихатты да ат үстiнде отырып жүргiзедi. Олар здерiне қатаң патша билiгiн жүргiзу дегендi бiлмейдi, бiрақ здерiнiң қайсыбiр ақсақал-дарының кездейсоқ басшылығына к нiп, жолында кездес-кендердiң бәрiн қиратып кетедi… Олардың ешқайсысы егiн екпейдi және ешқашан соқа ұстап көрмеген. Белгiлi тұрақ-ты мекенi де, үйi де, заңы да немесе тұрақты тұрмыс салты да жоқ, олар мәңгiлiк қашқындар сияқты, киiз үйлерiмен к шiп, мiрiн соларда ткiзедi; олардың әйелдерi здерiнiң киiм-кешектерiн тоқиды. Балаларын есейгенше емiзедi. Қай-да туғанын сұрасаң, олардың ешқайсысы жауап қайтара алмайды; ол бiр жерде бойға бiтiп, ол жерден қашықта туған, одан да қашықта өскен.