Кедендің жұмыстардың мәселесі

Таңдалған тақырыпқа қызығушылық қазіргі уақытта Кедендік брокер Ресейдің сыртқы экономикалық қызметіндегі салыстырмалы маңызды құбылыс болып табылатындығымен байланысты. Бұл тақырыпқа әлі жеткілікті көлемде әдебиеттер шығарылмаған, кеден брокерлерінің қызметін реттейтін заңнамалық актілерде көптеген кемшіліктер мен әртүрлі оқулар бар, дегенмен, бұл мәселе күн сайын үлкен өзектілікке ие болады. Ресейдің әлемдік экономикаға белсенді кірігуі жағдайында Ресейдегі кедендік брокерлер сыртқы экономикалық қызметке қатысатын кәсіпорындар мен кәсіпкерлердің назарын өзіне тартады.

Жұмыстың мақсаты кеден брокерінің қызметін, оның қызмет көрсету нарығында пайда болу себептерін, сондай-ақ оның одан әрі даму перспективаларын зерттеу болып табылады.

Жұмыста менің алдыма қойылған міндеттер::

— кеден брокерінің қызметін зерттеу;

— «Кватра» ЖШҚ мысалында Астрахан облысы аумағында кеден брокерін қарау»

— Ресейдегі кеден брокерлігінің перспективаларын анықтау.

1. Шетелде және Ресейде кеден брокері
1.1 кедендік брокерліктің қалыптасуы
«Кеден брокері» ұғымы сыртқы экономикалық қызметтің (СЭҚ) көптеген қатысушыларына шетелде 100 жылдан астам уақыт бойы таныс. Әлемнің көптеген елдерінде тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу, әдетте, кедендік брокерлердің қатысуымен ғана жүргізіледі.

Барлық елдерде кеденге деген қарым-қатынасты әртүрлі уақытта бастапқыда күрделі болды, мұны сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар мен көлік иелері — адамға күнделікті кеденмен бетпе-бет келгендер үнемі растап отырды. ХІХ ғасырдың басында Еуропадағы осы жағдайды түзету үшін кеденнің сыртқы экономикалық қызметке қатысушылармен қарым-қатынасын оңайлату мақсаты бар құрылым құру туралы шешім қабылданды. Ресейде кедендік брокер туралы әлі естімеген уақытта, Германияда ол бүкіл көлік процесінің басты тұлғасы болды — оның табысы жүк өңдеу бойынша қызметтердің барлық құнының 70% — ын құрады және тек 30% — ы ғана көлікке жеткізілді.

Ресей кеден брокерлерінің тарихы соншалықты ұзақ емес және ол мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметін тиімді басқаруды қамтамасыз ету мақсатында «сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу шаралары туралы» КСРО Министрлер Кеңесінің 1989 жылғы 7 наурыздағы № 203 қаулысымен сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу жүйесі енгізілген болатын.:

сыртқы экономикалық байланыстарға қатысушыларды тіркеу;

КСРО Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен өзге де мүлікті декларациялау.

Осы қаулымен Ресей Федерациясы мен КСРО-да алғаш рет КСРО Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен өзге де мүлікті кедендік ресімдеу рәсіміне «декларациялау» ұғымы енгізілді, ол кеден органдарына ЕО — ның Бірыңғай әкімшілік құжатына-шетелдік практикада қабылданған ұқсас құжатқа толығымен сәйкес келетін белгіленген үлгідегі жүк кеден декларациясын (ЖКД) ұсыну жолымен жүзеге асырылды.

Біздің елде Кедендік бақылау рәсіміне ЖКД – ны енгізгеннен кейін жаңа институт-кедендік брокердің пайда болуы үшін алғышарттар жасалды.

Әкелінетін және әкетілетін жүктерді декларациялау жөніндегі қызметті кәсіби деңгейде жүзеге асыратын ұйымдардың пайда болуына қажеттілік мынадай себептер бойынша пайда болды:

Біріншіден, дәл сол кезде мемлекет сыртқы сауда қызметі саласындағы монополизмнен бас тартты және жеке кәсіпкерлік құрылымдарға сыртқы нарықтарға еркін, дербес шығуға рұқсат берді;

Екіншіден, сол кезде кеден органдарының қызметіне кедендік ресімдеу мен бақылаудың заманауи тәсілдері мен әдістері белсенді енгізіле бастады, бұл кедендік шекара арқылы тауарларды өткізетін тұлғалардан арнайы білімді талап етті.

Темір жолдағы ССРОның ыдырауынан кейін темір жолдардың бірыңғай жүйесінің өзара әрекеттесетін буындарының арасында алшақтық пайда болды. Әрбір жол тасымалдау процесін жүзеге асыруда дербес және жеке әрекет ететін тетікке айналды. Мұндай бөлу тасымалдау көлемінің төмендеуіне күрт әсер етті және шаруашылық байланыстардың бұзылуына ықпал етті. Темір жол көлігінде Пайдаланылмаған өндірістік қуаттар, орасан зор адам ресурстары тасымалдың орындалып жатқан көлеміне сәйкес келмейтін болды.

Темір жол көлігі кәсіпорындарында темір жол үшін бірінші кезекте жүк жөнелтуші-жүк алушы тасымалдау процесіне дейін немесе одан кейін орындауы тиіс жұмыс көрсетуге мүмкіндік туды. Көліктік-экспедициялық қызмет көрсету нарығында материалдық-техникалық базасы жоқ және дайындалған білікті кадрлары жоқ бөгде ұйымдар да, базасы мен мамандары бар темір жол да алатын қуыс пайда болды. Тасымалдау шартының алдындағы және оны орындайтын операциялар бірыңғай технологиялық тізбек болып табылатындықтан, көліктік-экспедициялық қызмет көрсету және кедендік ресімдеу экономикалық орынды болып табылады, өйткені экспорттық-импорттық жүктерді тасымалдау процесін жүзеге асыру және ресімдеу және кедендік ресімдеу рәсімі өте күрделі және темір жол мен кеден органдары жұмысының технологиялық процесін білетін мамандардың (декларанттардың) жоғары біліктілігін талап етеді. Мұндай кәсіпорындар көбінесе мемлекеттік болып табылады, сондықтан кәсіпкерлік қызметтен алынатын кірістер мемлекеттік бюджетке түседі, бұл жалпы Ресей темір жолы мен экономикасының дамуына ықпал етеді.

КСРО кезінде экспорттық-импорттық саудамен айналысуға тек қана сыртқы сауда министрлігі атынан мемлекет құқығы бар. Нарықтық қатынастарға көшумен федерация субъектілері, кәсіпорындар мен кәсіпкерлер бөлінген квоталар шегінде сыртқы экономикалық қызметпен айналысу құқығына ие болды. Бұл кезеңде экспедиторлар — кедендік брокерлермен ынтымақтастық қажеттілігі туындады.

Импорттық және экспорттық тауарларды тасымалдау, жөнелту және алу процесін табысты аяқтау үшін кәсіпкерлерде тиеу-түсіру тетіктерінде қамтамасыз етілмеу, штатта кедендік ресімдеу бойынша мамандардың, сондай-ақ жүкті қоймалауға және жөнелтуге дайындауға арналған алаңдардың болмауы, тар мамандандырылған бағдарламалармен қамтамасыз етілген қымбат тұратын есептеу техникасын ұстаудың мүмкін болмауы, кедендік декларацияны толтыру бойынша білімдердің болмауы, уақытша сақтау қоймаларының болмауы сияқты қиындықтар туындады., тасымалдау процесінің басталуы немесе жалғасы болып табылатын көлік құралдарын тасымалдау. Мұның бәрі кәсіпорын-кедендік брокерлер қолда бар.

Осылайша, СЭҚ қатысушылары мен кеден брокерлерінің өзара іс-қимылы тараптардың одан әрі ынтымақтастығына тікелей әкеледі.

Кеден органдарына қатысты декларанттар атынан брокерлер ұсынылған деректер үшін жүз пайыз кепілдік береді. Брокерлер институты кеден әрқашан нақты ұйымға ие болуы үшін арналған, оған наразылық білдіру, туындаған проблемаларды шешу үшін.

Бастапқы кезде жүктерді декларациялау бойынша қызметтер кеңестік мемлекеттік сыртқы сауда монополиясы кезінде сыртқы экономикалық қызметпен айналысқан, сондықтан трансшекаралық сауда мәселелерінде айтарлықтай үлкен білімі мен тәжірибесі бар арнайы экспорттаушы – ұйымдар деп аталатын жаңа ресейлік кәсіпкерлерге көрсетілді.

2007 ж. РФ кеден кодексі кеден брокерінің қызметіне арналған жеке тарауды (15-тарау) қамтиды. Онда кеден брокерінің лицензиясын алуға үміткер ұйымға қойылатын негізгі талаптар, сондай-ақ кеден брокерінің құқықтары мен міндеттері айқындалған, лицензияның күші жойылуы, кері қайтарылуы не тоқтатыла тұруы мүмкін және т. б. жағдайлар қаралды.