Тауарды дұрыс ресімдеу

Жүзеге асыру кезінде көтерме және бөлшек сауда жағдайлары орын алған кезде, импорттық тауар жеткізілген атына отандық сауда кәсіпорындары беру қажет резидент емеске Беларусь Республикасы. Бұл операциялар тауарларды тиісті сапада жеткізбеу фактілері анықталған жағдайда да, ұйымдардың коммерциялық қызметті жүзеге асыруы процесінде де жүргізілуі мүмкін.1

Кейбір жағдайларда кәсіпкерлерде бұрын біздің елге әкелінген тауарларды шетелдік серіктестерге берген жағдайда не жөндеу жүргізу үшін әкеткен кезде ресімдеу тәртібі бойынша мәселелер туындайды. Мұнда 2 жағдайды бөліп қарастыруға болады:

* импорттық тауар еркін айналыс кедендік режиміне орналастырылды;

· тауар Ресей Федерациясынан әкелінген және кедендік ресімдеуге жатпайтын.

I. еркін айналыс кеден режиміне орналастырылған импорттық тауарды әкету

Кеден кодексі Беларусь Республикасы (бұдан әрі — ТК) енгізілген 3 кедендік режим мүмкіндік шешуге туындаған проблема болып табылады. Бұл экспорттың кедендік режимі, тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режимі және кері экспорттың кедендік режимі. Олардың арасындағы айырмашылықты қарастырайық.

1. Экспорттың кедендік режимі

«162-құжат ТК деп экспортының кеден режимі — бұл кеден режимі, әкетуге рұқсат беруші және (немесе) тұрақты орналастыру тауарларды кеден аумағынан тысқары жерлерде. Осылайша, осы режим тауарларды елден тысқары жерлерге әкетуді көздегеніне қарамастан, осы кедендік режимге орналастырылған тауарларға қатысты тауарлардың көрсетілген санатын еркін айналымның кедендік режиміне орналастыру кезінде бұрын төленген әкелу кедендік баждары мен салықтарын қайтару жүргізілмейді.

Кейін ТК елге экспортталған тауарларды кері әкелу мүмкіндігі жоққа шығарылмайды. Осы тауарлар елге қайтарылған жағдайда кері импорттың кедендік режимін мәлімдеуге болады. Естеріңізге сала кетейік, кері импорт режимі — кедендік аумақта бұрын кедендік аумақтан әкетілген және осы аумаққа белгіленген мерзімде әкелінген тауарларды әкелу кедендік баждарын, салықтарды төлеу бойынша салық міндеттемесінсіз тұрақты орналастыруға және пайдалануға жол беретін кедендік режим.

Кері импорттың кедендік режиміне бұрын әкетілген, экспорттың кедендік режиміне орналастырылған және оған сәйкес тауарлар экспорттың кедендік режиміне орналастырылған Сыртқы экономикалық мәміле шарттарының орындалмауына немесе тиісінше орындалмауына байланысты не мұндай мәмілені орындауға кедергі келтіретін өзге де мән-жайларға байланысты декларантқа қайтарылған Тауарлар, егер көрсетілген тауарлар экспорттың кедендік режиміне орналастырылған болса, орналастырылуы мүмкін.:

* кеден органы оларды экспорттың кедендік режиміне орналастыру туралы куәлікті берген күннен бастап 3 жыл ішінде әкелінеді;

* тасымалдаудың, сақтаудың және пайдаланудың (пайдаланудың) қалыпты жағдайы кезінде олардың сапалық және (немесе) сандық сипаттамаларының табиғи өзгерістерін қоспағанда және тауарлардың оларды қайтаруға әкеп соққан кемшіліктерін анықтауға мүмкіндік берген кедендік аумақтан әкетілген жағдайда;

* декларант растаған экспорттың кедендік режиміне орналастырылған тауарлар болып табылады.

2. Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режимі

«Кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режимі» терминінің анықтамасы ТК 179-бабында көрсетілген, онда көзделген мерзім ішінде (кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режимінің қолданылу мерзімі) тауарларды қайта өңдеу операцияларын жүргізу үшін, оның ішінде мұндай операциялар кезінде кеден аумағына әкелуге арналған қайта өңдеу өнімдерін алу мақсатында шетелдік тауарларды пайдалана отырып, тауарларды кедендік аумақтан әкетуге жол беретін кедендік режим. Бұл жағдайда қайта өңдеу өнімдері деп негізгі мақсаты кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режиміне орналастырылған тауарларды қайта өңдеу операциялары болып табылатын тауарлар түсініледі (біздің жағдайда — жөндеуді жүзеге асыру).

Тауарларды қайта өңдеудің кедендік режимдеріне орналастыру кезінде кеден органы тауарларды қайта өңдеу операцияларын жасауға жол берілетін және ол өткенге дейін мұндай тауарлар және (немесе) қайта өңдеу өнімдері тиісті кедендік режимге орналастырылуға тиіс мерзімді белгілейді. ТК 180-бабының 4-тармағының және ТК 184-бабының 1-тармағының ережелеріне орай кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режимі қолданылатын мерзім 2 жылдан астам белгіленбейтініне назар аударған жөн. Бұдан басқа, декларант мәлімдеген кедендік режимнің қолданылу мерзімі тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режимі аяқталғанға дейін, бірақ шекті мерзім шеңберінде, яғни 2 жылға дейін ұзартылуы мүмкін.

Қайта өңдеуге арналған тауарларға қатысты қаралатын кедендік режимнің қолданылуы тоқтатылады:

1) кеден органы белгілеген кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу кеден режимінің қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін;

2) кеден органдары белгілеген кедендік аумақтан тыс қайта өңдеу режимінің қолданылу мерзімі өткенге дейін:

а) тауарларды қайта өңдеу операцияларына ұшырамаған қайта өңдеу үшін және (немесе) тауарларды қайта өңдеу нәтижесінде алынған қайта өңдеу өнімдерін еркін айналыс, экспорт немесе кері импорт кедендік режимдеріне орналастыру кезінде;

б) қайта өңдеу үшін тауарларды және (немесе) қайта өңдеу өнімдерін кедендік бақылаудан алу кезінде:

· мемлекет пайдасына бас тартудың кедендік режиміне орналастырумен не оларды жоюдың кедендік режиміне сәйкес кеден заңнамасының актілерімен белгіленген талаптар мен шарттарды сақтай отырып жоюмен;

* заңнамаға сәйкес тәркіленген немесе мемлекеттік меншікке айналдырылған;

· кедендік аумақтан іс жүзінде әкету;

· кедендік төлемдерді төлеу бойынша салық міндеттемесін орындау есебіне кедендік бақылаудағы тауарларға өндіріп алу;

* авария немесе еңсерілмейтін күш әсері кезінде жою салдарынан не кедендік аумақта не оның шегінен тыс жерлерде тасымалдаудың, сақтаудың қалыпты жағдайлары кезінде табиғи кему нәтижесінде жоғалу;

* Беларусь Республикасының Президенті немесе Беларусь Республикасының Үкіметі белгілеген жағдайларда мұндай тауарларды кедендік бақылаудан алуға жол беретін өзге де жағдайлардың туындауымен.

Жөнделген тауарларды әкелгеннен кейін декларант кеден органына қайта өңдеуге арналған тауарлардан қайта өңдеу өнімдерін алу фактісін (біздің жағдайда — оларды жөндеу мақсатында шетелге әкетілген тауарлар) растауға міндетті. Мұндай растау мынадай тәсілдермен жүзеге асырылуы мүмкін (жиынтығында бір және бірнеше)):

· тауарларды қайта өңдеуге мүдделі тұлғаның немесе кеден органы лауазымды адамының қайта өңдеуге арналған тауарларда мөрлерді, мөртабандарды, сандық немесе басқа да таңбалауды қоюы (таңбалауды, мөрлерді, мөртабандарды қою фактісі тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режиміне орналастыру кезінде жүк кедендік декларациясының 31-бағанында не оған қоса берілетін құжаттарда (мысалы, келісім-шартта, СМR, есеп формасында (есепафактурасында) және т. б.) көрсетіледі.);

· ұқсатуға арналған тауарлардың егжей-тегжейлі сипаттамасы, оларды суретке түсіру, масштабтағы сурет (тиісті құжаттар бастапқыда кедендік аумақтан тыс ұқсатудың кедендік режиміне тауарларды орналастыру мақсатында кеден органына ұсынылған жүк кедендік декларациясына қоса берілуі тиіс.);

* қайта өңдеуге арналған тауарлардың және оларды қайта өңдеу өнімдерінің сынамаларын немесе үлгілерін зерттеу нәтижелерін салыстыру (қайта өңдеуге арналған тауарлардың сынамаларын немесе үлгілерін зерттеу нәтижелері жазылған акт тауарларды кедендік аумақтан тыс қайта өңдеудің кедендік режиміне орналастыру мақсатында кеден органына ұсынылған жүк кедендік декларациясына қоса берілуі тиіс.);

* сериялық нөмірлерді немесе ұқсату үшін тауарларды өндірушінің басқа таңбаларын пайдалану (осы факт тауарларды кеден аумағынан тыс ұқсату кеден режиміне орналастыру кезінде жүк кеден декларациясының 31-бағанында не оған қоса берілетін құжаттарда көрсетілуі тиіс · );

· тауарларды қайта өңдеу бойынша операцияларға қайта өңдеу үшін әкетілген тауарлар ұшырағанын куәландыратын құжаттық растау;

· тауарлардың сипатына және тауарларды қайта өңдеу операцияларына қарай қолданылуы мүмкін өзге де тәсілдер.

Ек 188-бабына сәйкес қайта өңдеу өнімдерін, яғни жөнделген бұйымдарды еркін айналыс кедендік режиміне орналастыру кезінде акциздерді қоспағанда, әкелу кеден баждары, салықтар мынадай тәртіппен төленеді:

1) төленуге жататын кедендік әкелу баждарының сомасы қайта өңдеу өнімдеріне қатысты қолданылатын кедендік әкелу бажының сомасы мен қайта өңдеу үшін тауарларға қатысты қолданылатын кедендік әкелу бажының сомасы, егер олар еркін айналым үшін шығарылса, егер қайта өңдеу өнімдеріне әкелу кедендік баждарының ерекше ставкалары және тауарларды қайта өңдеу операциялары өтеусіз жөндеу не өтеусіз техникалық қызмет көрсету болып табылмаса, не тауарларды қайта өңдеу операцияларының құны негізге алына отырып,, бұл операциялардың құнын растайтын құжаттар болмаған кезде қайта өңдеу өнімдерінің кедендік құны мен қайта өңдеуге арналған тауарлардың кедендік құны арасындағы айырма ретінде айқындалуы мүмкін;

2) төлеуге жататын қосылған құн салығының сомасы осы операциялардың құнын растайтын құжаттар болмаған кезде қайта өңдеу өнімдерінің кедендік құны мен қайта өңдеуге арналған тауарлардың кедендік құны арасындағы айырма ретінде айқындалуы мүмкін тауарларды қайта өңдеу операцияларының құнын пайдалана отырып айқындалады.;

3) тауарларды қайта өңдеу операциялары өтеусіз жөндеу не өтеусіз техникалық қызмет көрсету болып табылатын жағдайды қоспағанда, қайта өңдеу өнімдеріне қатысты акциздер толық көлемде төленуге жатады.