Дүниежүзілік кеден ұйымы
Әлемдік экономикалық жүйенің эволюциясы, халықаралық сауда көлемінің бұрын-соңды болмаған өсуі, техниканың дамуы кеден органдарынан Кеден ісін басқарудың жаңа жүйелерін енгізуді, қолданылатын дәстүрлі рәсімдерді жаңғырту саласында жаңа стратегияны әзірлеуді талап етті. Сондықтан халықаралық шарттар мен конвенцияларды әзірлеу кезінде оларды құру мен пайдалану жүргізілетін жағдай ерекшеліктерінің әсері, осы мақсаттар үшін қажетті ақпараттық базаның мазмұны және оның қазіргі жағдайға барабарлығы, ұлттық және халықаралық кеден органдары арасындағы коммуникациялар жүйесінің сипаты сияқты аспектілерге бірінші кезекте назар аудару талап етіледі.
Осыған байланысты Дүниежүзілік кеден ұйымының қызметіне халықаралық-құқықтық талдау өзекті болып отыр.
1952-да ынтымақтастықтың Кедендік Кеңесі (АТҚ) ретінде белгіленген Дүниежүзілік кеден ұйымы (ДСҰ) миссиясы кеден басқармаларының тиімділігі мен тиімділігін арттыру болып табылатын тәуелсіз үкіметаралық орган болып табылады. Бүгін, ДСҰ жер шарының 174 кеден басқармасын ұсынады, олар әлемдік сауданың шамамен 98% — ын бірге өңдейді. Кеден сараптамасының жаһандық орталығы ретінде ДСҰ-Кеден істеріндегі құзыреттілігі бар жалғыз халықаралық ұйым және өзін халықаралық Кеден қауымдастығының дауысы деп әділ атауға болады.
ДСҰ басшылығы-Кеңес-Хатшылықтың құзыреттілігі мен дағдыларына және оның миссиясына қол жеткізу үшін техникалық және кеңесу комитеттерінің ауқымына сүйенеді. Хатшылық, соның ішінде 100-ден астам халықаралық шенеуніктер, техникалық сарапшылар және кейбір ұлттарды қолдау штаты. Ұлттық кедендік делегаттар арасындағы диалог пен оқиғалар алмасуға арналған форум ретінде ДСҰ оның қатысушыларына тікелей Хатшылық немесе оның қатысуымен көрсеткен техникалық көмек және оқу қызметтері сияқты келісімдер мен басқа да халықаралық құралдардың ауқымын ұсынады.
Хатшылық сондай-ақ өз қатысушыларын олардың ұлттық кеден басқармалары шегінде жаңғырту және қабілеттерді құру әрекеттерінде белсенді қолдайды.
ДСҰ-ның заңды халықаралық сауданың өсуін ынталандыруда ойнайтын өмірлік рөлінен басқа, оның алаяқтық әрекеттермен күресу күш-жігері де интернационалдық деп танылды. ДСҰ-мен қорғалған серіктестік тәсілі кеден басқармалары мен олардың серіктестері арасында көпірлерді орнатуға кілттердің бірі болып табылады.
Адал, ашық және болжамды кедендік қоршаған ортаның пайда болуын ілгерілете отырып, ДСҰ оның қатысушыларының экономикалық және әлеуметтік әл-ауқатына тікелей ықпал етеді.
Ақырында, тұрақсыздықпен сипатталған және барлық жерде террористік іс-әрекет қатері бар халықаралық қоғамдық пікірде ДСҰ миссиясы қоғам мен ұлттық аумақты қорғауды арттыру және халықаралық сауданы қамтамасыз ету және жеңілдету өзінің толық мәнін алады.
Жұмыстың мақсаты-Дүниежүзілік кеден ұйымының жұмысын талдау негізінде Ресейдегі кеден қызметін жақсарту, оңайлату және біріздендіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдау.
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:
— Дүниежүзілік кеден ұйымының даму тарихын қарау;
— Дүниежүзілік кеден ұйымы қызметінің негізгі бағыттары мен құрылымын зерделеу;
— Дүниежүзілік кеден ұйымының кеден заңнамасы мен кеден технологияларын жетілдіруге әсерін бағалау.
Жұмыс объектісі-Ресей мен ДСҰ өзара іс-қимыл жүйесі.
Зерттеу пәні-Дүниежүзілік кеден ұйымы қызметінің мәселелері.
Зерттеудің теориялық-әдіснамалық базасын төрт дерек көздері тобы құрады. Біріншісі-зерттелетін мәселе бойынша авторлық басылымдар. Екіншісі-оқу әдебиеті (оқулықтар мен оқу құралдары, Анықтамалық және энциклопедиялық әдебиет, заңнамаға түсініктемелер). Үшінші орынға зерттелетін мәселе бойынша мерзімді журналдардағы ғылыми мақалалар жатқызылған. Және төртінші жатқызылуы мамандандырылған веб-сайттар.
Эмпирикалық база Дүниежүзілік кеден ұйымының қызметіне қатысты практикалық ақпаратты, оның жұмысының негізгі бағыттарын құрады.
1-тарау. ДҮНИЕЖҮЗІЛІК КЕДЕН ҰЙЫМЫНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
1.1 Кедендік ынтымақтастық кеңесі мен Дүниежүзілік кеден ұйымының құрылу тарихы
Дүниежүзілік кеден ұйымының тарихы 1947 жылдан басталады, Еуропалық Экономикалық ынтымақтастық комитетінде ұсынылған 13 еуропалық үкімет зерттеу тобын құру туралы уағдаласты. Бұл топ тарифтер мен сауда жөніндегі Бас келісімнің (ГАТТ) қағидаттарына негізделген бір немесе одан да көп Еуропалық кеден бірлестіктерін құру мүмкіндігін қарастырды.
1948 жылы зерттеу тобы екі комитетті — экономикалық комитет пен Кеден комитетін құрды. Экономикалық комитет экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ОЕСД) ізашары болды, ал Кеден комитеті Кедендік ынтымақтастық кеңесіне айналды.
1952 жылғы 4 қарашада ресми түрде Кедендік ынтымақтастық кеңесін құрған Конвенция күшіне енді. Реттеуші орган болып Кеңес танылды.
Үкіметаралық ұйым-Кедендік ынтымақтастық кеңесі СТС — (Custom Cooperation Council) кедендік-тарифтік практиканы көп жақты реттеу бойынша жұмыста аса маңызды рөл атқарады және мәні бойынша Кедендік бақылау саласындағы үйлестіру және әдістемелік орталық болып табылады.
АТЖ 1950 жылы тұрақты әрекет ететін дербес халықаралық орган ретінде құрылды. АТҚ құру туралы Конвенция 1952 жылдың аяғында күшіне енді, ал 1953 жылдан бастап АТҚ кеден жүйелерін үйлестіру және біріздендіру, кеден ісі техникасы мен кеден заңнамасын жақсарту жөніндегі жұмысты тікелей жүзеге асырады. Сол кезде АТҚ құрамында 17 мүше ел болды. 1961 ж.олардың саны 29 — ға дейін, 1971 ж. — 66 — ға дейін, 1981 ж. — 93-ке дейін, 1987 ж. 103 ел АТЖ жұмысына қатысты (олардың ішінде Болгария, Венгрия, Польша, Румыния, Чехословакия). 1994 жылдың қазан айынан-Дүниежүзілік кеден ұйымы (ДСҰ).