Қазақстан республикасы мемлекеттік құрылысының түрі

Қазақстан республикасы унитарлы мемлекет болып табылады-президенттік басқару нысаны. Конституцияға сәйкес, біздің ел өзін демократиялы, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет, оның басты құндылықтары адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары.

Қазақстан тәуелсіздікке 16 желтоқсан 1991 жылы. Астанасы – Астана қаласы. Мемлекеттік тіл – қазақ тілі, орыс тілі халықаралық қатынас тілі мәртебесіне ие. Ақша бірлігі – теңге.

Қазақстан Республикасының президенті-мемлекеттің басшысы, оның жоғары лауазымды тұлғасы, негізгі бағыттарын айқындайтын мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының білдіретін ел ішінде және халықаралық қатынастарда. Президенті – халық бірлігінің кепілі және мемлекеттік биліктің, Конституцияның мызғымастығының, адам құқықтары мен бостандықтарын және азаматтың

Үкімет атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды.

Заңнамалық функцияларды орындайды Парламент, ол екі Палатадан тұрады – Сенат пен Мәжілістің тұрақты негізде жұмыс істейтін. Тұлғаларымен бірдей пайдаланады және атқарады екі адамнан әрбір облыс, республикалық маңызы бар қаланың және астананың. Сенаттың он бес депутатын Президент тағайындайды өкілдікті қамтамасыз ету қажеттілігін ескере ұлттық-мәдени және өзге де елеулі мүдделерінің қоғам.

Мәжіліс жүз жеті депутаттан тұрады, олардың тоғызы Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайды. Сенат депутаттарының өкілеттік мерзімі – алты жыл, Мәжіліс депутаттары үшін – бес жыл. Қазіргі уақытта Мәжілісте үш партия – «Нұр Отан», «Ақ жол» және Қазақстанның Коммунистік халық партиясы.

Әкімшілік-аумақтық құрылымы елдің құрамында 14 облыс және 2 республикалық маңызы бар қала.

Қазақстан халқының саны асса, 17 млн. адам. Этникалық құрылымы сәйкес қоғамның 2009 жылғы ұлттық халық санағына мынадай: қазақтар — 63,07% орыстар — 23,7%, өзбектер — 2,85% украиндар — 2,08% ұйғырлар — 1,4%, татарлар — 1,28% немістер — 1,11%, басқалары — 4,51% — ға өсті.

Ала отырып, аумағы 2 млн. 724,9 мың шаршы шақырым, еліміз бойынша тоғызыншы орында алаңы. Солтүстігінде және батысында республикасы жалпы шекарасы Ресеймен – 7 591 км (ең ұзын үздіксіз құрлықтағы шекарасы әлемдегі), шығыста Қытаймен – 1 783 км, оңтүстігінде Қырғызстанмен – 1 242 шақырым, Өзбекстанмен – 2 351 км, Түрікменстанмен – 426 км. Жалпы ұзындығы құрлық шекараларын – 13 200 км.

Қазақстан – ең үлкен ел жоқ тікелей Әлемдік мұхитқа шығу. Ел аумағының ауқымды бөлігін құрайды шөл – 44%, шөлді – 14%. Далалы 26% алаңының, орман – 5,5%. Елде 8,5 мың өзен. Солтүстік-шығыс бөлігі Каспий теңізінің айдынында республика шегіне кіреді. Арал теңізі бөлінуі Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы. Қазақстанда бар 48 мыңнан астам үлкен және кіші көлдер. Олардың ең ірілері: Балқаш, Зайсан және Алакөл. Мұхиттардан алыстығына байланысты шұғыл континенталды климат.

Минералдық-шикізат базасы еліміздің тұрады 5 мыңнан астам кен орындарын, болжамды құны ондаған триллион долларды құрайды. Республика бірінші орында тұр барланған қорлары бойынша әлемде мырыштың, вольфрамның және бариттың – күміс, қорғасын және хромитам, үшінші – мыс және флюориту, төртінші – молибдену, алтыншы – алтын.

Қазақстан сондай-ақ бар елеулі мұнай-газ ресурстары (9-шы орында расталған мұнай қорлары бойынша), батыс облыстарда шоғырланған. Бұдан басқа, республика бойынша 8-ші орын қорлары көмір, 2-ші орынды уран қоры бойынша.

Қазақстан ондығына кіреді әлемдегі ең жетекші астық экспорттаушылар болып табылады көшбасшыларының бірі ұн экспорты бойынша. Егістіктің 70% — ы солтүстігінде гектары-дәнді және техникалық дақылдар – бидай, ячменем, просом. Еліміздің оңтүстігінде өсіреді, күріш, мақта, темекі. Қазақстан жеткендігін, сондай-ақ өз бақшалармен, виноградниками және бақша дақылдарымен. Жетекші бағыттарының бірі ауыл шаруашылығы-мал шаруашылығы болып табылады.

Басты экспорттық тауарлар болып табылады, өнім өндіру, отын-энергетика, металлургия және химия өнеркәсіптерінің сондай ақ астық индустриясының. Республиканың сауда саласындағы негізгі серіктестері – Ресей, Қытай, Еуропа және ТМД мемлекеттері.

Экономиканы әртараптандыру үшін елімізде табысты жүзеге асуда индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы, оған сәйкес жаңғыртылып ескі және жаңа кәсіпорындар ашылуда.

Қазақстан ауқымды жобаны жүзеге асыруда «Жаңа Жібек Жолы» тарихи рөлін жаңғыртып, елдің құрлықтағы басты байланыстырушы буын ретіндегі айналдыруға, оны аса ірі іскерлік және транзиттік хаб өңір – батыс Еуропа мен Азия арасындағы көпір. 2020 жылы қазақстан арқылы көлік жүк ағынының көлемін республикасына тиіс 2 есе артуы.

2014 жылы мемлекет басшысы бағдарлама жарияланды ауқымды инфрақұрылымдық құрылыс «Нұрлы жол» бағытталған жалғау магистральдық жолдармен аймақтар Қазақстанның жаңғыртуға, логистикалық, әлеуметтік және индустриялық инфрақұрылымы.

Казахстан приступил к реализации «ұлт Жоспарын 100 нақты қадам», — деп қарастырады түбегейлі қайта құру іске асыру мақсатында Бес халықтық реформа: кәсіби мемлекеттік аппаратты қалыптастыру, заң үстемдігін қамтамасыз ету, индустрияландыру және экономикалық өсу, ұқсастығы мен бірлігін қалыптастыру, есеп беретін мемлекет.

Елде жаппай әлеуметтік жаңғырту – жаңа мектептер салынып, кәсіптік колледждер және университеттер ашылуда, заманауи медициналық клиникалар мен ауруханалар, халықты әлеуметтік қолдау жүйесі жетілдірілуде.

Қазіргі таңда республикада 130 этнос өкілі өмір сүреді, табысты жұмыс істеуде консультативтік-кеңесші орган-этносаралық қарым-қатынастарды үйлестіруде Қазақстан халқы Ассамблеясы. Астанада тұрақты негізде көшбасшыларының Съездері әлемдік және дәстүрлі діндер.

Орталық Азиядағы көшбасшы бола отырып, республика нығайтуға үлкен үлес қосты тұрақтылық. Үлкен жетістіктерге еліміз қол жеткізді және әлемдік аренада. Оған дәлел Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалығы және Астана Саммиті осы беделді халықаралық ұйымға 2010 жылдың желтоқсан айында. Елдің маңызды бастамасына айналды жобасын іске қосу АӨСШК – ЕҚЫҰ-ның азиялық баламасы. Оң пікірлер алды жасампаз қызметі Қазақстанның төраға ретінде ислам әлемдегі жетекші ұйым – ИЫҰ. Ел болып табылады, сондай-ақ, танылған көшбасшы жаһандық антиядролық қозғалысы.

Қазақстан мүшесі болып табылады-Еуразиялық экономикалық одақ.

Экономиканың барлық саласындағы тұрақты өсім, халықаралық мойындау, саяси тұрақтылық негізі болды қазақстан қоғамының гүлденуі. Қазақстан – ежелгі ел, болашаққа ұмтылған, ол сақтайды, өз мәдени дәстүрлерін табысты жүзеге асыруда үлкен жасампаздық әлеуеті қазіргі құбылмалы әлемде.

Жеке тұрғын үй — үйге арналған, жеке (отбасылық) тұруға-жайлық учаскеде орналасқан, және азаматтың меншігіндегі бірге шаруашылық пен басқа да құрылыстармен және жасыл екпелер.

Жеке тұрғын үй құрылысы үшін — құрылыс жеке тұрғын үйдің азаматтары, бекітілген, оларға белгіленген тәртіппен жер учаскесінде, оларды өз күшімен, мердігерлік немесе басқа да заңнамада тыйым салынбаған тәсілмен.

Аумағы жеке тұрғын үй құрылысы — бөлігі аумағы-елді мекен (аудан, махалла, көше) үшін пайдаланылатын жеке тұрғын үй құрылысының объектілері бар кешенімен мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету, азаматтардың, сондай-ақ инженерлік және көлік инфрақұрылымы бар.

Қоныс учаске — жер учаскесі үшін азаматқа жеке тұрғын үй орналастыру және шаруашылық жүргізу заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы.

Қоныс учаскесіндегі жылжымайтын мүлік — азаматқа тиесілі жеке меншік құқығындағы тұрғызылатын тұрғын үйлер мен басқа құрылыстарды қоса алғанда, инженерлік инфрақұрылымды (соның ішінде аяқталмаған құрылыс), жасыл желектер мен өзге де мүлік, неотделимое жер учаскесі.

2-ші бапқа өзгертулер енгізілді-ҚР 14.07.97 ж № 158-1; ҚР 20.12.04 ж. № 13-III қр (бұр. қара 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі 2005 жылғы) (бұр. ред. қара)

2-бап. Азаматтардың жер учаскелерін алу және жеке тұрғын үйлер салу

Қазақстан Республикасының әрбір азаматы алуға құқығы бар жер учаскесін жеке тұрғын үй құрылысы үшін республика аумағында қарамастан, өзінің тұрақты тұрғын жеріне жер заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы.

Болуы азаматтың үй немесе пәтер, меншік құқығындағы немесе пәтер үйлерде мемлекеттік және қоғамдық тұрғын үй қорының, онда ол жалдау немесе жалгерлік шарты бойынша, саяжай немесе бақша жер учаскесі үшін жер учаскесін беруден бас тарту үшін жеке тұрғын үй құрылысы.

Иеленуші азаматтарға меншік құқығында домостроениями саяжай және бау-бақшалық учаскелерде, құқығы беріледі қайта ресімдеуге, осы жылжымайтын мүлікті жеке тұрғын үй ретінде келген жағдайда нормативтерге үшін тұрғын үй ғимараттары мен құрылыс салу, сондай-ақ жер учаскесінің нысаналы мақсатын өзгерту.

3-бап толықтырылды-ҚР 14.07.97 ж № 158-1; ҚР 20.12.04 ж. № 13-III қр (бұр. қара 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі 2005 жылғы) (бұр. ред. қара)

3-бап. Сипаты мен мөлшері, тұрғын үй

Құрылыс салушы салуға құқылы тұрғын үй кез келген жоба бойынша бұзбайтын, белгіленген құрылыс және басқа да міндетті нормалар мен ережелерді және келісілген сәулет-қала құрылысы қызметі жергілікті атқарушы органның республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қала).

Тұрғын үй өлшемдері мен басқа да құрылыстар, орналасқан мекен-жайындағы бекітілген белгіленген тәртіппен қоныс учаскесіндегі жеке құрылыс салушы өздігінен анықтайды, жағдайда, олардың сыртқы габариттері (соның ішінде биіктігі) қамтамасыз етеді белгіленген міндетті нормативтік, санитарлық, өртке қарсы және техникалық алшақтықтарды осы құрылыстар, сондай-ақ іргелес жер телімдеріндегі.

4-бап өзгерту енгізілді-ҚР 14.07.97 ж № 158-1; ҚР 20.12.04 ж. № 13-III қр (бұр. қара 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі 2005 жылғы) (бұр. ред. қара)

4-бап. Жер учаскелерін беру тәртібі жеке тұрғын үй құрылысы үшін

Жер учаскелерін жеке тұрғын үй салу үшін жер және басқа заңдарымен реттеледі.

Саны жер учаскелерін резервте қалдырылатын бөлу үшін жеке тұрғын үй құрылысына, сондай-ақ оларды игеру кезектілігі елді мекеніндегі негізінде анықталады тиісті қала құрылысы құжаттамаларының және реттеледі жергілікті атқарушы орган-республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бар екендігін ескере отырып, жер ресурстары мен мүдделерін кешенді әлеуметтік-экономикалық дамуы.

Жер учаскесін алу үшін жеке құрылыс салушы өтінішті тиісті жергілікті атқарушы орган-республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құқығын иеленетін жер учаскелерін беру.

Өтінішті қабылдау кезінде талап етуге тыйым салынады азамат құжаттар мен мәліметтерді көзделген бекітілген тізбеге.

Болуы туралы ақпаратты жасырғаны үшін жер учаскелерін жеке тұрғын үй салу, оны бұрмалау, беруден негізсіз бас тартқаны үшін жер учаскелерін атқарушы органдардың лауазымды адамдары жауапты болады әкімшілік және өзге де жауаптылықта Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленетін.

5-бапқа өзгеріс енгізілді-ҚР 20.12.04 ж. № 13-III қр (бұр. қара 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі 2005 жылғы) (бұр. ред. қара)

5-бап. Берудің жариялылығы жер учаскелерін жеке тұрғын үй құрылысы үшін

Әрбір азаматы алуға құқылы жергілікті атқарушы органының, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ақпарат жер учаскелерінің бар екендігі туралы осы елді мекенде (жерде) жеке тұрғын үй құрылысына арналған, олардың көлемі туралы, сондай-ақ белгіленген жер салығының ставкалары бөлінетін аумақты пайдаланғаны үшін және басқа да төлемдер.

Көрсетілген ақпарат үшін ілінеді, жалпыға түрінде карталарын (схемаларын), арналған жеке тұрғын үй құрылысын бағалау көрсеткіштерімен немесе жарияланады түрінде шолу бюллетеньдерді.

— Бап 6-тармаққа өзгеріс енгізілді-ҚР 14.07.97 ж № 158-1; ҚР 20.12.04 ж. № 13-III қр (бұр. қара 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі 2005 жылғы) (бұр. ред. қара)

6-бап. Жылжымайтын мүлікке меншік құқығы, орналасқан үй жанындағы учаскеде

Жеке тұрғын үйдің меншік иесі және басқа да жылжымайтын мүлікті үй жанындағы учаскеде, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құқығы бар өз қалауы бойынша иеленуге, пайдалануға және иелік етуге. Жылжымайтын мүлікке меншік құқығы, орналасқан қоныс учаскесіндегі ғана тиесілі иесіне осы учаскені.

Меншік құқығына құрылыс салушының жеке тұрғын үйге кезден бастап туындайды және оның құрылысы аяқталғаннан және белгіленген үлгідегі куәлікпен расталады.

C тіркелген сәттен — Қазақстан Республикасының Заңы 26 шілдедегі 2007 жылғы № 310-ІІІ «мемлекеттік тіркеу ТУРАЛЫ» жылжымайтын мүлікке құқықтарды және онымен жасалатын мәмілелерді»

Құрылыс аяқталғанға дейін жеке тұрғын үйдің салынған және оның бөлігіне меншік құқығы туралы ережелер қолданылады жылжымайтын мүлік, материалдар, оның бұл мүлікке құрылады.

Меншік иесі өткізуге құқылы, қайта құру, қайта жоспарлау немесе қайта жабдықтау үйді және басқа да жылжымайтын мүлік-жайлық учаскеде бұзбай, бұл орайда құрылыс жөніндегі және өзге де міндетті нормалар мен ережелерді. Байланысты қайта жаңарту қайта құрумен, қайта жоспарлауға және қайта жабдықтауға құрылыстар келісілген жоба бойынша жүзеге асырылады сәулет-қала құрылысы қызметі жергілікті атқарушы органның республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс нормалары мен ережелерін сақтау.

7-бап жаңа редакцияда, өзгеріс енгізілді-ҚР 14.07.97 ж № 158-1

7-бап. Меншіктенушіге қоныс учаскесін алып қою

Меншіктенушіге қоныс учаскесін алып қою рұқсат етіледі жағдайларда ғана және тәртіппен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген.

Меншіктенушіге қоныс учаскесін қайтарып алу шарттары мен нысандары мен өтем берілетін меншік иесіне бұзылуға жататын үйді алып қоюға байланысты учаскесінің анықталады жер және тұрғын үй заңнамасында, Қазақстан Республикасы.

Бұл ретте, егер жеке тұрғын үй бұзылуға жататын бірнеше меншік иелеріне тиесілі ортақ үлестік меншік құқығында олардың әрқайсысы алуға құқығы бар жеке жер учаскесін меншігіне өз үйін тұрғызу үшін және (немесе) алуға арналған заңдарда көзделген өзге де өтем.

— Бап 8-бапқа өзгерту енгізілді-ҚР 14.07.97 ж № 158-1; ҚР 20.12.04 ж. № 13-III қр (бұр. қара 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі 2005 жылғы) (бұр. ред. қара)

8-бап. Құқықтары мен міндеттері жергілікті атқарушы органдарының республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың), кәсіпорындар мен ұйымдардың жеке тұрғын үй құрылысы

Жергілікті атқарушы органдар республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) салу ережелеріне сәйкес жеке тұрғын үй құрылысын ұйымдастырады және қамтамасыз етеді:

беру белгіленген тәртіппен жер учаскелерін жеке тұрғын үй құрылысы үшін анықталған аумақтарда бекітілген қала құрылысы құжаттамасымен;

құрылыс және объектілерді пайдалануға әлеуметтік, инженерлік және көліктік инфрақұрылым аумағында жеке тұрғын үй құрылысы;

қызметін бақылау, аудандық (қалалық) қызметтерді жүзеге асыратын құрылыс салу ережелерінде белгіленген мерзімде материалдарды дайындау бойынша жер учаскелерін беру, жобаларды келісу, техникалық шарттарды беру, кредит бөлу құрылыс сауда құрылыс материалдарымен, бұйымдармен, құрылымдар, және үй құрылысы заттарымен толықтыру, құрылыс кезінде қызмет көрсету, сондай-ақ нормаларының сақталуына жеке салушылардың мүдделерін қорғайтын және осы Заңда көзделген басқа да Қазақстан Республикасының нормативтік актілерімен;

азаматтарды хабардар ету қағидалары туралы салу және пайдалану жеке тұрғын үйлер, басқа да құрылыстар мен жер телімдерін пайдалану.