ХХ ғасырдағы Қазақстанның астаналары
Орынбор 1920-1924 жылдары Қазақ АКСРiнiң астанасы болды. Ұлы даланы еркiн жайлаған ержүрек, төзiмдi, қазақ ұлтының дербес автономиясының дәл iргеде — Орынборда болуы орыс ұлтшылдарын үркiте бердi. Қызылорда — ол дәуiрде телегей теңiз болып шайқалып аққан Сырдария өзенiнiң жағасына орын тепкен iрi бекiнiс орны. 1925 жылдан 1929 жылдың көктемiне дейiн ел астанасы Қызылорда қаласы болды.
Алматы — тарихи қала. IX-XII ғғ. көне түрiк қағанаттары заманында саудасаттығы, өнеркәсiбi өркендеген қала болды. 1854 жылы Ресей әскери бекiнiсi ретiнде қайта құрылып, 1921 жылға дейiн Верный деп аталып келген. 1921-1993 жылдары орысша АлмаАта деп аталып келдi. 1993 жылы өз тарихи атауы Алматы атына ие болды. 1928-1997 жылдары Қазақстанның астанасы болды. 127 Ақорда 2004 жылы ашылған Президент резиденциясы.
Ақорда мәңгi бар болғай, елiмiзге сән болғай! Үш би Жоғарғы сот Кеңесi алдындағы үш жүздiң ұлы билерi елжұртты аман сақтап қалуға ант берiскендей. Кенесары Қазақтың соңғы ханы. Ескерткiштiң авторы — Ш. Уә хан лиханов пен Далбаев, ескерткiштiң биiктiгi -13 м. Ол тәуелсiздiгiмiздi жеңiп алумен қатар қорғай бiлу керек тiгiн еске салғандай. “Атамекен Этнопарк Қазақстанның картасын бейнелейдi. Авторы этнопаркi” Тимур Сулейменов Бәйтерек Мiне, жапырағын жайып тас шынардай бәйтерек тұр. Сәуле шашқан алып шары өмiр мен мейiрiм символын әлемге паш етедi. Биiктiгi -97 м, күмбезiнiң салмағы — 70 т. Авторы — Ақмырза Рүстембеков бастаған топ. Астана 1997 жылдан елдiң орталығына айналды. Ақмола қаласы елдiң орталығында орналасқан. Ақмола атауы — “қасиеттi мола” деген мағынада. Қазақ үшiн мола, қорым, зират, кесене — киелi орын. Атабабасы жатқан жерге халық қолын жайып, құран бағыштап, дұға жасайды. Кезiнде айбыны асып, қуаты тасып тұрған ғұндардың тiлiнде “ақ” — батыс, “мола” — қамал ұғымын бiлдiрген. Сонда Ақмола атауы “Батыстағы қала” деген сөз болып шығады. 1. Астана қаласының бұрынғы атауы. 2. Алғашқы қазақ билеушiлерiнiң астанасы. 3. XV-XVII ғғ. Қазақ хандығының астанасы. 4. 1928-1997 жылдары Қазақстанның астанасы. 5. Қазақ АКСРiнiң алғашқы астанасы. 6. Сырдария өзенiнiң жағасына орын тепкен iрi бекiнiс.
Жаңа сабақты бекiту сұрақтары: 1. Картадан Қазақстанның астанасы болған қалаларды көрсет. 2. Нелiктен астананы Алматыдан Ақмолаға ауыстыру идеясы пайда болды? 128 3. Астанадағы маңызды құрылыстар мен ғимараттарды, ескерткiштердi ата. 4. Нелiктен Астана дүниежүзiлiк “ЭКСПО — 2017” көрмесiн өткiзушi қала? Астаналарды ретiмен жаз: 1920-1924 жылдар — Астана 1928-1997 жылдар — Қызылорда 1924-1928 жылдар — Алматы 1997 жылдан — Орынбор Үйге тапсырма: § 62. “Астана — Қазақстанның бас қаласы” туралы шығарма жазу.