Ұлы Отан соғысында қазақтардың ерлігі туралы

Батырлардың ерлігі — Ұлы Отан соғысында қазақстандықтар.

«Азаматтар мен азаматша Кеңес Одағының! Кеңес үкіметі және оның басшысы жолдас Сталин тапсырмаға сәйкес, маған не істеу мынадай мәлімдеме.

Бүгін, таңғы сағат 4-ұсынбай, қандай да бір наразылықтар Кеңес Одағына, соғыс жариялау, герман әскерлері шабуыл жасап, елімізді шабуыл жасап, біздің шекараны көптеген жерлерде және ұшыратты бомбежке өз ұшақтардың біздің қала – Житомир, киев, Севастополь, Каунас және кейбір басқа да, оның үстіне, өлтірілген және жараланған екі жүзден астам адам. Шабуылдарын жау ұшақтар мен артиллериялық қаруымен жасалған болса, сондай-ақ, румын және финляндкой аумақтарды…

…Үкіметі Кеңес Одағының білдіреді нық сенім, оның ішінде ел халқының барлық жұмысшылар, шаруалар және зиялы қауым өкілдері, ерлер мен әйелдер қарайды тиісті санамен өз міндеттеріне өзінің еңбек. Халқымыз енді тиіс сплочен және един, ешқашан. Біздің әрқайсымыз талап етуге, өзіне және басқа тәртіп, ұйымшылдық, ұқыптылықты, лайықты осы совет патриоты қамтамасыз ету үшін барлық қажеттіліктерге Қызыл Әскер, флоты және авиация қамтамасыз ету үшін фашизмді.

Үкімет шақырады, азаматтар мен азамат Кеңес Одағының батыры, тағы теснее біріктіруге өз қатарына айналасында біздің кеңестік большевиктік партия айналасында біздің Кеңес үкіметінің айналасында, біздің ұлы көсемінің ды. Сталин.

Біздің ісіміз оң. Жауды жеңеміз. Жеңіс бізде болады».

Бүкіл Кеңес Одағы тыңдап, 23 маусым 1941 жылғы радиодан Төрағасының орынбасары Комиссарлар Кеңесі ССР Одағы Халық Комиссары, Сыртқы Істер жолдасын В. М. Молотов. Барлық жерде: Ресей, Украина, Белоруссия, Өзбекстан, Грузия, Әзірбайжан, Литва, Молдова, Латвия, Қырғызстан, Тәжікстан, Армения, Түркменстан және Эстониядан шақырды ұлдар мен қыздар отанды неміс-фашист басқыншыларынан. Қанша аналар мен әйелдер жіберіп, өз балалары мен жұбайлары өлімге? Олардың көпшілігі сондай-ақ оралған жоқ, олар қаза болды.

Әрқайсымыз есінде ерлік Сегізінші Гвардиялық атқыштар дивизиясы, ол құрылды, Қазақстанда және Қырғызстанда. Ол қатысып, Мәскеу түбіндегі шайқасқа қатысты. Олар 16 қараша 1941 жылғы жүргізді четырехчасовой күрес станциясының жанында Дубосеково болса, түбінде, мен бермеді бұзып фашистам астанасы. Олардың барлығы қаза тапты, оларға Кеңес Одағының Батыры атағы қайтыс болғаннан кейін, И. В. Панфилов, Т. Тоқтаров, И. Курганский, И. Шапшаев, А. Қосаев, М. Сенирбаев, Я. Бондаренко, В. А. Ревякин, И. М. Чистяков, и. И. Серебряков, с. С. Черншов, Д. А. Дулов, Э. Ж. Седушен, а. А. Кулешов Д., Т. И. Паншев, Г. И. Ломов және көптеген басқалар. Ал сөздер А. Крючкова: «шегінерге жол жоқ, артымызда Мәскеу!», енді тарихы.

Көптеген қазақстандық қыздар мен жігіттер болды Кеңес Одағының Батыры атағы берілді, олардың қайтыс болғаннан кейін. Олардың бірі Сұлтан Біржанұлы Баймағамбетов. Оның аты алтын әріптермен енгізілген тізіміне айбынды Ленинградты қорғаушылар. Ол жасаған өшпес ерлігі, жауып өзінің денесімен амбразуру вражеского дзота, повторив батыл ерлігі А. Матросов. Сергей Морозов взорвал колону жау танктерінің қызу ұшақпен. Аттар екі даңқты қызы-қазақ халқының кірді алтын шежіресі Ұлы Отан соғысының тарихына. Әлия Молдағұлова бірінші әйел – өкілі, ол алды Кеңес Одағының Батыры атағы қайтыс болғаннан кейін. Ол повела шабуылға байланысты фашистер өз батальоны. Тіпті бола тұра, дихлорэтан раненой Алия өлтірген автоматтан офицердің атқан. Ол соңғы гитлеровец, оның көзі қызбен-солдат. Мәншүк Маметова – қазақтың батыр қызы, қазақ халқының. Оған жиырма бір, ол ақтайтын өз бесстрашный ерлігі. Ол қалды, барлық бір, жаулары тікелей шабуылға шыққан, бірақ, обставившись үш пулеметами, үш сағат Мәншүк сдерживала яростные жау шабуыл. Жарылыс толқыны опрокинуло пулемет, қан залила тұлға Мәншүк. Ол кетті, бірақ қала тұрғындары Невель, Мәншүк алып өз өмірін ардақтап құрметтейді мәңгі жас қазақ та.

Соғыс жылдары кеңестік адамдар жасаған ерлік тек майданда және тылда. Бұл уақытта көптеген эвакуацияланды Қазақстан жоғары оқу орындарының, институттар, зауыттар, театрлар, кітапханалар. Сонымен қатар көп эвакуацияланды, ғалымдар, суретшілер, әртістер, инженерлер, мұғалімдер, дәрігерлер. Адамдар жұмыс істеді қамтамасыз ету үшін армияны оқ-дәрімен, азық-түлікпен, киім-кешекпен және басқа да көптеген.

Соғыс аяқталғаннан кейін хабарламаның шығындары туралы потрясли бүкіл әлем. Неміс-фашист жаулаушылары толық немесе ішінара топан су мен қырғызстан 1710 қала және 70 мың ауыл мен ауыл, аула мен топан су астам 6 миллион ғимараттар мен лишили баспанасыз шамамен 25 миллион адам. Олар топан су 31850 өнеркәсіптік кәсіпорын, жұмыспен қамтылды шамамен 4 миллион адам жұмыс жасайды. Жолақысы 65 мың шақырым темір жол, 4100 теміржол станцияларының, 36 мың пошта-телеграф мекемелерінің, телефон стансасы және басқа да байланыс кәсіпорындары. Құртқан немесе разграбили 40 мың ауруханаларды және басқа да емдеу мекемелері, 84 мың мектеп, техникум, жоғары оқу орындарының, ғылыми-зерттеу институттарының, 43 мың кітапханалардың қоғамдық пайдалану. Топан су мен разграбили 98 мың колхоз, 1876 совхоз және 2890 машина-трактор станциялары.50 миллион адам қаза тапқан Ұлы Отан Соғысы жылдарында және оның ішінде 22 миллион ғана солдат.

Бұл әкелді бұл соғыс адамдарға? Қайғы-қасірет, көз жасы, жоғалуына жақын. Ештеңе мейірімді және жақсы, ол әкелді, және ешқашан әкеледі.

Жоспары

Соғыстың басталуы.

а) Хабарлама азаматтарға Кеңес Одағы соғыстың басталуы туралы.

б) Шақыру, халықтың отан қорғау.

Кейіпкерлері.

а) Ерлік, жиырма сегіз гвардияшы-панфиловшылар.

б) Подвиги героев – казахстанцев.

в) Славные дочери казахского народа.

Еңбек. Ерлігі тылдағы.

Салдары-соғыс.

а) Жоғалту, Ұлы Отан соғысы жылдарында.

Мың жеті жүз он-1710

Жетпіс мың -70 мың.

Алты миллион – 6 мил.

Жиырма бес миллион – 25 мил.

Отыз бір мың сегіз жүз елу – 31850

Төрт миллион – 4 мил.

Сексен төрт мың -84 мың

Қырық үш мың 43 мың

Тоқсан сегіз мыңнан 98 мың

Мың сегіз жүз жетпіс алты – 1876

Екі мың тоқсан – 2890

Елу миллион – 59 мил.

Жиырма екі миллион. – 22 мил.