Мәдени-тұрмыстық ғимараттар құрылысы

Халыққа қызмет көрсетудің үздік жүйесін қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ қала құрылысы мақсатында қызмет көрсету мекемелері мен кәсіпорындары жоспарлау және тұрғын үй аудандарының, шағын аудандардың және ауылдық елді мекендердің қоғамдық орталықтарында орналасады.

Қоғамдық ғимараттар мен қызмет көрсету кәсіпорындары қоғамдық орталықтарды қалыптастырады және қаланың жоспарлау құрылымының құрамдас бөлігі болып табылады.

Шағын аудандар мен тұрғын аудандардың қоғамдық орталықтарында шағын аудандар мен аудандық маңызы бар қызмет көрсететін мекемелер мен кәсіпорындар, қалалар мен ауылдық елді мекендердің қоғамдық орталықтарында — қалалық маңызы бар қызмет көрсететін мекемелер орналастырады. Халыққа қызмет көрсету мекемелерімен жақсы байланыс жасау және қол жетімділікті жеңілдету үшін жаяу жүргіншілер қатынасы шегінде 300 м бала бақшасына дейін, жалпы білім беретін мектептерге дейін, сауда, қоғамдық тамақтандыру және тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарына дейін-500 м жол берілетін радиус орнатылады. Қалалардың қоғамдық орталықтары сапар уақыты 1 сағат 30 минуттан аспайтындай етіп жобалайды.

Қоғамдық ғимараттардың жіктелуі
Қоғамдық ғимараттар мен құрылыстар оларда халыққа әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және коммуналдық қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге арналған әртүрлі мекемелер мен кәсіпорындарды орналастыруға арналған. Оларға мекемелер жатады:

Денсаулық сақтау, дене шынықтыру және әлеуметтік қамтамасыз ету (ауруханалар, госпитальдар, емханалар, санаторийлер, демалыс үйлері, спорт ғимараттары мен құрылыстары, интернаттар және т. б.));

білім беру (балабақшалар, Балабақшалар, бөбекжайлар, жалпы білім беретін мектептер, кәсіптік техникалық училищелер, техникумдар, жоғары оқу орындары және т. б.));

мәдениет (кітапханалар, мұражайлар, ботаникалық бақтар, мәдениет үйлері),

клубтар және т. б.); өнер (театрлар, кинотеатрлар, цирктер, Концерт залдары )

ғылым және ғылыми қызмет көрсету мекемелері (академиялар және олардың филиалдары, ғылыми-зерттеу институттары, конструкторлық бюро мұрағаттар және т. б.);

қаржыландыру, кредит беру және мемлекеттік сақтандыру мекемелері (банктер, жинақ кассалары және т. б.));

коммуналдық шаруашылық мекемелері (қонақ үйлер, Колхозшылар үйлері, жатақханалар, мотельдер, кемпингтер, өрт сөндіру командалары және т. б.));

тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындары (моншалар, кір жуатын орындар, себезгі бөлмелері, шаштараздар, тұрмыстық үйлер, қабылдау пункттері және т. б.); 1

сауда және қоғамдық тамақтану (сауда орталықтары, әмбебап дүкендер, дүкендер, жабық базарлар, мейрамханалар, асханалар, фабрикалар, ас үйлер, кафелер және т. б.); байланыс (почтамттар, телеграфтар және т. б.) ,);

теміржол вокзалдары, өзен вокзалдары, авиавокзалдар, автожол вокзалдары және т. б.);

(жобалау және жобалау-іздестіру ұйымдары, шеберханалар, жобалау-конструкторлық және сәулет-жоспарлау ұйымдары және т. б.).

Көлемдік-жоспарлау шешімдерінің негіздері
Қоғамдық ғимараттардың негізінен функционалдық мақсатына және сәулет шешіміне тәуелді әртүрлі көлемді-жоспарлы композициясы бар. Дегенмен, қоғамдық ғимараттардың композициялық нысандарының үлкен шеңберінен дәлізді және залдық айқын көрінеді. Қоғамдық ғимараттардың көп бөлігін қалалардың, жұмысшы кенттердің және ауылдық елді мекендердің тұрғындарына қазіргі заманғы қызмет көрсету кезінде кеңінен таралған «аралас топ» ұсынады. Ғимарат анфилаждық схема бойынша салынады, онда адам ағынының қозғалысы бөлмеден бөлменің есіктері бір оське қарай орналасқан бөлмеге жіберіледі. Мұндай жоспарлау мұражайлардың үй-жайларына, сурет галереяларына, көрмелердің кейбір түрлеріне тән.

Қоғамдық ғимараттардың барлық түрлері үшін негізгі жоспарлау элементтері тән: негізгі функционалдық мақсаттағы үй — жайлар (әкімшілік ғимараттарда — жұмыс кабинеттері, бөлмелер; залдық үй — жайларда — залдар, сауда ғимараттары мен қоғамдық тамақтану ғимараттарында — сауда және тамақтану залдары, кітапханаларда — оқу залдары мен кітап қоймасы және т. б.); кіру торабы-тамбур, вестибюль және гардероб құрамындағы; тік көлік торабы-баспалдақтар, лифтілер; дәліздік ғимараттарда қозғалыс және адам ағынын бөлу үй-жайлары-дәліздер мен рекреациялар; ; санитарлық торап-дәретханалар, қолжуғыштар, жеке гигиена бөлмелері.

Негізгі жоспарлау элементтерінің функционалдық мақсатына және адам ағынын үздік ұйымдастыруға сәйкес өзара орналасуы ғимараттың жоспарлау сапасын көрсетеді.

Халыққа қызмет көрсететін қоғамдық ғимараттар

тұрғын аудан

.Тұрғын ауданның Халыққа қызмет көрсетудің негізгі қоғамдық ғимараттары дүкендер болып табылады.

Тұрғын ауданның сауда орталығы.

Дүкендер жекелеген ғимараттарда функционалдық белгілері бойынша (бөлке, көкөністер-жемістер және т.б.) және сауда орталықтарында орналасуы мүмкін.

Соңғы жылдары сауда орталықтары кең таралған. Сауда орталықтарын орналастыру және көлемдік-жоспарлау шешімін сауда кәсіпорындарының функционалдық мақсатына, орналасқан жеріне және тауарлар түріне қарай қарастыру қажет: күнделікті пайдаланылатын тауарлар (нан, ет, балық, бакалея, сүт өнімдері және т.б.) және мерзімдік пайдаланылатын тауарлар (өнеркәсіп тауарлары, дайын көйлек, бас киім, радио және фототауарлар, велосипедтер, парфюмерия және т. б.). Бірінші топтағы тауарлар шағын аудандар дүкендерінде және тұрғын аудандардың сауда орталықтарында, екінші топтағы тауарлар тұрғын аудандар мен қалалардың сауда орталықтарының дүкендерінде басым.