Республикасындағы Халықаралық туризм және кедендік бақылау

Халықаралық туризмнің дамуына әр түрлі мемлекеттердің кедендік жүйелері айтарлықтай әсер етеді. Кеден заңнамасы халықаралық туристік қызметтің дамуына ықпал етіп, әртүрлі кедендік формальдылықтарды күрделендіру жолымен оны тежей алады.

Жауап беруші: жургараев ермек Нурланович Кедендік одақ мүшелердің – мемлекеттердің ҚР аумағына тауарлардың импорты салық салу мақсатында Салық Кодекстің 268 баптың 1 тармағына сәйкес ҚҚС бойынша салық салуға жатадыжәне болу елінің кеден органдары белгілеген белгілі бір шарттар, ережелер мен талаптар

1989 ж. Гаага туризм жөніндегі декларация мемлекеттер шетелдік туристердің ұйымдасқан топтарына қатысты кедендік формальдылықтарды оңайлату жөнінде тиімді шаралар қабылдауы керек деп анықтады[2] . Кедендік формальдылықтар саяхат жасау кезіндегі кедергілерді жоюға, туристердің басқа елдер мен өңірлерге келу жағдайларын жеңілдетуге бағытталуы тиіс.

Бұл жұмыста құқықтың екі саласы – халықаралық және кедендік саласы қозғалады. Тиісінше олардың контекстінде халықаралық туризм және кедендік бақылау ұғымдары қарастырылады. Сәйкес келмейтін ұғымдар: бір жағынан – халықаралық туризм (кең мағынада) – қызмет көрсету саласы сияқты экономиканың осындай секторының бағыттарының бірі, екінші жағынан – осы саланы реттеуге арналған шаралар жиынтығы ретінде Кедендік бақылау. Сондықтан жұмыстың мақсаты-осы екі ұғымның түйісу нүктесін көрсету. Басқаша айтқанда, кедендік бақылаудың халықаралық туризмге әсер ету және реттеу құралы ретіндегі рөлін анықтау. Ол үшін келесі міндеттер қойылады:

· Кедендік бақылау мен Халықаралық Туризм арасындағы байланыстарды анықтау;

* туристер орындайтын кедендік формальдылықтардың толық тізбесін қарау;

· кедендік бақылаудың халықаралық туризмді дамытуға ықпал ету дәрежесін белгілеу;

* кеден органдары туристерге қатысты кедендік бақылау жүргізетін құқықтық көздерді зерттеу;

· кедендік шекара арқылы ұйымдастырылған топтарды өткізу проблемасының болуын дәлелдеу;

· осы проблеманы шешудің мүмкін жолдарын ұсыну.

Жоғарыда аталған міндеттерден бұл жұмыста мақсаттан басқа проблема бар, оның мәні заттар мен тауарларды бажсыз әкелуге және әкетуге әртүрлі елдердің рұқсаттарында үлкен шашыраңқы орын алады: жөнелтуші елде заңды негіздерде әкетуге рұқсат етілгені межелі елде кеденнің тыйым салуы мүмкін. Туристер көбінесе бұл туралы күдіктенбей заңнаманы бұзады. Бұл өз кезегінде туристердің кедендік шекара арқылы өтуіне кедергі келтіреді. Мұндай сәйкессіздіктер халықаралық туризм және кедендік бақылау саласындағы әртүрлі мемлекеттердің заңнамалық нормаларының жетілмеуінің салдары және оларды біріздендірудің жеткіліксіздігі болып табылады. Экономиканың осы секторының өсу қарқындылығын назарға ала отырып, осы проблема бүгінгі күні неғұрлым өзекті болып табылады, ал оның болуы тұтастай алғанда, оның дамуының табиғи барысын тежеп және тежеп, ел экономикасының өсу қарқынына теріс әсер етеді. Бұл, өз кезегінде, көптеген мемлекеттердің басшылары жоғарыда аталған проблемаға тиісті көңіл бөлмейтіндігін көрсетеді.

Сондай-ақ, жұмыстың өзектілігі кедендік тақырыпқа арналса да, онда халықаралық туризмнің аспектілері де қозғалатынын атап өткен жөн. Осы екі түрлі білім саласының жұмысына қатысуы қосымша дереккөздерге қарауды көздейді, өйткені кеден ісі жөніндегі әдебиеттер осы тақырыпты толығымен жария ете алмайды.

I . Кедендік бақылаудың мәні
1. Кедендік бақылау ұғымы
Кедендік бақылау – бір ең маңызды тақырыптардың кеден ісі қамтитын, жалпы ережелер, операциялар, кедендік бақылау және басқа да оған қатысты ұғымдар. Кеден кодексінде оған тұтас бөлім арналған. Алайда кедендік бақылауды толық көлемде қарау қажеттілігі жоқ, өйткені халықаралық туризмге осы тақырыптың кейбір аспектілері ғана жатады. Сондықтан осы тарауда Кедендік бақылау тақырыбы халықаралық туризмді кеден шекарасы арқылы ұйымдастырылған туристер тобын өткізу ретінде айқындауды негізге ала отырып, ішінара қаралады.

Кедендік бақылаудың мақсаты кеден заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету болып табылады[3] . Беларусь Республикасының кеден заңнамасы Конституцияға сәйкес қабылданған нормативтік құқықтық актілер жүйесін білдіреді, ол Кеден кодексін, Президент актілерін, Үкімет қаулыларын, Мемлекеттік Кеден комитетінің нормативтік құқықтық актілерін, сондай-ақ Беларусь Республикасы қосылған халықаралық шарттарды қамтиды[4] .

Кедендік бақылау объектілері олар алып жүретін багажда тасымалданатын тауарлар мен көлік құралдары болып табылады[5] .

Кедендік бақылау Беларусь Республикасының барлық кеден аумағында ұйымдастырылады және жүзеге асырылады.

Беларусь Республикасы кеден органдарының жүйесі, билік өкілдерінің функцияларын орындайтын олардың лауазымды адамдары Кедендік бақылау субъектілері болып табылады. Кеден органдары жүйесі Мемлекеттік Кеден комитетімен (бұдан әрі – ГТК) және оған бағынысты кедендермен ұсынылған[6] .

Кедендік бақылау субъектілеріне барлық тұлғалардың кеден заңнамасының талаптарын орындауын тексеруге байланысты нақты іс-әрекеттерді жүзеге асыруға белгілі бір құзыреттілік (құқықтар, міндеттер жиынтығы) берілген.

Кедендік бақылау субъектілерінің қызметі, яғни Кедендік бақылау Бақылау бақылау объектілерін қадағалау, кедендік нормалар мен ережелердің іс жүзінде сақталуын тексеру шараларының жиынтығын және тауарларды кедендік шекара арқылы өткізуге қатысы бар бақыланатын тұлғалардың белгіленген заңды және заңсыз әрекеттері мен әрекетсіздіктеріне ден қоюды қамтиды[7] . Басқаша айтқанда, кеден органдары туристердің белгіленген нормалардан тыс тауарларды немесе әкелуге немесе әкетуге тыйым салынған тауарларды әкелмеуін қадағалайды. Туристерді кеден шекарасы арқылы өткізу мақсаты коммерциялық қызметпен байланысты емес. Негізінен бұл демалыс үшін саяхат. Сондықтан, туристер кедендік шекара арқылы өткізетін тауарлардың саны, әдетте, «жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік шекара арқылы жеңілдікпен өткізу туралы»Беларусь Республикасы Президентінің 2007 жылғы 15 қазандағы № 503 Жарлығында қамтылған жеке пайдалануға арналған тауарларды жеңілдікпен өткізу туралы нормалардан аспайды. Туристер жеке тұлғалар болғандықтан, олар өз кезегінде кедендік бақылау объектілері болып табылады, демек оларға белгілі бір шарттарды орындау кезінде осы нормативтік құқықтық актінің нормалары қолданылуы тиіс[8] .

Қолданыстағы кеден заңнамасына сәйкес барлық тұлғалар тең негізде тауарларды әкелуге және әкетуге құқылы.