Әуежайда санитарлық-эпидемиологиялық бақылауды ұйымдастыру

Ресей Федерациясының аумағын санитарлық қорғауды жүзеге асырудың тәртібі мен шарттары, сондай — ақ Ресей Федерациясының аумағын санитарлық қорғау жөніндегі іс-шаралар Ресей Федерациясының Федералдық заңдарымен, санитарлық ережелермен және өзге де нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді. РФ шекарасын санитарлық қорғауды қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды РФ Денсаулық сақтау министрлігінің басшылығымен санитарлық-эпидемиологиялық станциялар жүзеге асырады. (ФЗ-2001 ж РФ аумағын санитарлық қорғау)

Халықаралық әуежайда санитариялық-эпидемиологиялық бақылау жолаушыларда баратын елге кіру, трансфер немесе транзит үшін қажетті медициналық сертификаттардың болуын тексеру болып табылады.

Қандай да бір ауру тұрғысынан қолайсыз елдерге жол жүргенде, жолаушылар тиісті егулер жасап, вакциналауды растайтын медициналық сертификат алуы қажет. (certificateofvaccination-immunisation).

Вакцинациялау және оның орындалуын бақылау «Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы» (WHO — worldhealth: organization) қабылдаған халықаралық санитарлық ережелердің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Бұл ұйымның мүшелері 150-ден астам мемлекет, соның ішінде РФ. ДДҰ-ға кірген мемлекеттер басқа мемлекеттермен қарым-қатынаста Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ережелерді өз еркімен және ресми түрде ұстануға міндеттеме берді және осы Ережелердің тиісті мемлекеттердің аумақтарында заң күші болады.

Әуежайдағы санитарлық-карантиндік бақылау органдары

Халықаралық Азаматтық авиация туралы Конвенция ИКАО — ға мүше әрбір мемлекет әуе көлігі арқылы: сары қызба, оба, тырысқақ, сүзек, шешек, безгек, сібір жарасы, бруцеллез, аусыл, мелиородоздар, құтыру, «А» гепатиті және басқа да жұқпалы аурулардың таралуын болдырмау жөнінде тиімді шаралар қабылдауы тиіс екендігін көздейді. Негізінен бұл аурулар Африка, Оңтүстік Америка, Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде таралған.

Олар» халықаралық сапарлар және денсаулық» (lnterna0onalTravelandHealth) буклетінде жарияланады, онда «инфекция аймақтары» бар елдердің тізімі жарияланады, сондай-ақ » TIM » (Travelinformationmanual).

Карантиндік аурулардың таралуы тұрғысынан Жер шарының аумағын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы жеті ауданға бөледі: Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Еуропа, Африка, Азия, Океания, Австралия. Азаматтарды бір ауданнан екінші ауданға ауыстыру кезінде карантиндік аурулардың ауыстырылуының алдын алу шаралары қолданылады.

Ресей заңнамасына сәйкес сары қызбаға қарсы міндетті түрде егуді талап ететін елдердің тізімі бар; міндетті болып табылмаса да, «А» вирусты гепатитінен және іш сүзегінен егулер ұсынылады.

Жүргізілген вакцинацияны бақылау үшін халықаралық вакцинация сертификаты (Internationalcertificatesofvaccinations) ресімделеді, онда дәйекті күні, айы (әріптерімен), вакцинация жылы көрсетіледі:

сары қызба қарсы (уеллоw fever);

тырысқаққа (cholera) және басқа да жұқпалы ауруларға қарсы.

Сертификат-жеке құжат, балаға жеке сертификат рәсімделеді. Ол оны берген елдің тілінде, сондай-ақ міндетті түрде ағылшын немесе француз тілінде анық толтырылуы тиіс. Куәлік иесінің тегі оның шетелге шығуы үшін басқа құжаттардағы сияқты латын әріптерімен жазылуы тиіс. Әрбір куәлікте құзыретті органның мөрі және иесінің қолы болуы тиіс. Сертификатқа білікті дәрігер өз қолымен қол қояды, ешқандай мөртабан немесе қолдың мөрі ауыстырылмайды.

ДДҰ (WНО) талаптарына сәйкес көптеген елдер жолаушы мен тасымалдаушыға қатысты белгілі бір шектеулерді енгізеді:

Жолаушыға қатысты:

1. Бақылау және қадағалау (surveillance), яғни жолаушы сертификат жоғалған немесе жарамсыз болған жағдайда жөнелтілген күннен бастап есептегенде инкубация (incubation) кезеңінде медициналық бақылауда болуы мүмкін.

2. Тырысқақ жағдайында карантинге (quarantine) үй — жай инфекциялық аймақтан ұшып шыққан күннен бастап 5 күнге, ал сары қызба жағдайында-6 күнге.

Тасымалдаушыларға қатысты:

Егер ӘК-де тырысқақ немесе сары қызба жағдайы болса, ӘК дезинфекциялау үшін (disinfection) қысқа кезеңге (very brief period) кідіруі мүмкін (мау bedetained).

Халықаралық денсаулық сақтау ұйымының (WHO) ережелері бойынша халықаралық жолаушыға елге кіруден бас тартуға болмайды, оған айыппұл (fined), егуді жүргізуге қудалауға немесе мәжбүрлеуге (иммигранттардан, маусымдық жұмысшылар мен қажылардан басқа) болмайды.

Тасымалдаушының есебінен жолаушыны депортациялауға мәжбүрлемеуге немесе айыппұл төлеуге күшпен мәжбүрлемеуге тиіс, бірақ кейде депортация орын алады.

Вакцинация туралы қосымша ақпарат:

қарсы көрсетілімдер бойынша вакцинациядан бас тарту (contraindicated) себептерін көрсете отырып, жазбаша түрде назарға алынуы тиіс (takе intoaccount);

діни және медициналық себептер бойынша вакцинациядан бас тартқан кезде жолаушылар белгілі бір жағдайларда бақылауға немесе оқшаулауға бағынуы мүмкін (isolation);

кейбір авиакомпаниялар сертификат болмаған немесе жарамсыз болған жағдайда жолаушы «кепілдік бланкіге» (Formofindemnity) қол қою шартымен әуе қозғалысына қызмет көрсету ұйымына жолаушыны қабылдайды. Бұл медициналық көрсеткіштері бар (onmedical grounds);

тырысқақ вакцинациясының әрекет ету кезеңі (егу күнін есептемегенде) — 6 ай, бірінші шаншудан 6 күннен бастап; сары қызба — 10 жыл, бірінші шаншудан 10 күннен бастап.

Медициналық куәліктер кейбір ішкі желілерде де, мысалы, жылдың белгілі бір уақытында Сібір мен Қиыр Шығыстың жекелеген аудандарына сапарда талап етіледі. Атап айтқанда, осындай аудандарға жіберілетін геологиялық партиялардың жұмысшыларына мамыр-маусым айларында жоғары белсенділік танытқан энцефалит кене ауруына қарсы вакцинациядан өту ұсынылады.

Ресейде 1995 жылдан бастап 3 айдан астам мерзімге елге келгісі келетін барлық шетелдік азаматтар ережелер қолданылады., визалар беретін РФ дипломатиялық өкілдіктеріне немесе консулдық мекемелеріне олардың АИТВ-инфекциясының (AIDS) жоқ екенін растайтын сертификат ұсынуы тиіс.

Бірқатар жағдайларда (2003 жылдың көктемі-жазында атиптік пневмонияның таралу себебі бойынша орын алған сияқты) санитарлық бақылау қандай да бір ауруды жұқтыруға күдікті жолаушыларды көзбен шолып анықтау жолымен жүргізілуі мүмкін. Бұл ретте мұндай жолаушы ұшақты қарсы алатын санитарлық дәрігердің өкімі бойынша межелі пунктке ұшып келгеннен кейін мәжбүрлеп оқшаулануы мүмкін, ал қажет болған жағдайда карантинге осы рейсте жүрген барлық қалған жолаушылар мен экипаж мүшелері де ұшырауы мүмкін.

Бұдан басқа, елге кіруге ниет білдірушілердің олардың қандай да бір ауруларының жоқтығы туралы анықтама талап ету жолымен виза беру қызметі арқылы жүзеге асырылатын санитарлық бақылауды жүргізудің басқа да тәсілдері бар.

Транзиттік жолаушылар үшін әр түрлі ережелер орнатылды:

біріншіден, кейбір елдер тіпті сол ұшақта ұшуды жалғастыратын жолаушылардың да вакцинация туралы куәлік беруді талап етеді

Екіншіден, көптеген елдер басқа рейске ауыстырып отыратын және әуежай аумағынан кетпейтін жолаушыларға вакцинация туралы сертификатты талап етпейді.

Санитарлық бақылау және тиісті қорғау шаралары әуе кемелеріне де қолданылады. Осылайша, көптеген елдерде, жылдың белгілі бір кезеңдерінде кейбір аурулардың тасымалдаушылары болып табылатын шыбындар мен масаларды жою мақсатында ұшақтың салондарын бүрку қолданылады. Ұшақ белгісіз мерзімге: егер ол бортта тырысқақ, шешек немесе оның жолаушылары арасында сары қызба болған жағдайда дезинфекциялау мақсатында ұсталынуы мүмкін.

Санитарлық бақылау тек адамдарға ғана емес, жануарлар мен өсімдіктерге қатысты да қарастырылған. Жолаушылардың үй иттері мен мысықтарды тасымалдауға тек ветеринариялық куәлік немесе ветеринариялық сертификат болған жағдайда ғана рұқсат етіледі.