Жансыздандырудың түрлері

Салқындатылған анестезия

      Салқындатқан кезде нервтік рецепторлардың тірікенуі төмендейді, ал қатырлған кезде нервтік импульстің(ауру) берідуі тоқтайды. Салқындатып жансызданыру үшін хлорэтил қолданылады.

Салқындатып жансыздндыру беткей орналасқан жақ маіы тіндерінің іріңдіктерін ашу кезінде қолданылады.

Аппликациялық анестезия

Аппликациялық анестезия ауыз қуысының шырышы қабығын жансыздандыру үшін қолданылады. Ол үшін 0,5-2 % дикаин сұйықтығын қолданады.   Аппликациялық анестезияға  1-2 % пиромекаин сұйықтығын,  1-2 %, сирек 5 % лидокаин , 10 %  аэрозолбді қолдануға болады.

Аппликациялық анестезияны шырышты қабыққа операция жасаған кезде ауызға инъекция жасаған кезде ине кіретін жерге, жоғарғы жақ синусына пункция жасағанда немесе жоғарғы жаққа операция жасаған кезде қолданады.

      Инфильтрациялық жансыздандыру

Инфильтрациялық жансыздандыру тікелей және тікелей емес болып бөлінеді. Тікелей инфильтрациялық жансыздандыру кезінде анестетик операциялық алаң тініне енгізіледі, ал тікелей емес жансыздандыруда сұйықтық депо түрінде жасалады да терең орналасқан тіндерге тарайды операция жасалады.

Беттің жұмсақ ұлпаларына, альвеолярлық өсіндіге және басқа аймақтарға тікелей инфильтрациялық жансыздандыру жасалады, ал тісті алып тастағанда, альвеолярлық өсінді сүйкетеріне операция жасағанда тікелей емес инфильтрациялық жансыздандыру қолданылады.

Тікелей емес инфильтрациялық жансыздандыруды жоғарғы және төменгі жақтың альвеолярлық өсінділеріне жасаған кезде әсері бірдей емес.  Ол олардың анатомиялық ерекшеліктеріне байланысты. Жоғарғы жаққа инфильтрациялық жансыздандыру жасағанда әсері жоғары болады. Ал төменгі жаққа инфильтрациялық жансыздандыруды патологиялық қозғалыста болғанда ғана төменгі күрек тісті алып тастау кезінде жасайды.

Инфильтрациялық жансыздандыруда жансыздандыратын сұйықтық ауық қуысы кре берісінің ауыспалы қатпарына(шырышты қабат асты қабық болғанда) жасалады. Жоғарғы жаққа тіс ұштарынан кішкене жоғары, ал төменгі жаққа кішкене төмен жасайды.

Егер инфильтрациялық жансыздандыру жасағанда әсері жеткіліксіз болмаса, жергілікті анестезияны сүйек қабығы астына тіс пульпасына операция жасағанда енгізеді.

Инфильтрациялық жансыздандыру әсері жеткіліксіз болған жағдайда анатомиялық ерекшеліктерге байланысты өткізгіштік анестезия жасалады.

Беттің жұмсақ тіндерін жансыздандыру үшін инфильтрациялық анестазия қолданылады, ал жақ сүйектерді, тістерді жансыздандыру үшін өткізгіштік анестезия қолданылады.

Өткізгіштік анестезия

Өткізгіштік анестезия кезінде жоғарғы және төменгі жақтың және оны қоршап жатқан жұмсақ тіндердің сезгіштіктері басылады. Сондықтан, бірнеше тісті алып тастағанда, жаңа пайда болған ошақтарда, сүйек қабығы астындағы іріңдіктерді ашқанда және басқа операцияларды өтікзгіштік анестезия қолданылады.  Өткізгіштік анестезия кезінде сұйықтық нерв бағанасы маңындғы тінге енгізіледі. Өткізгіштік анестезия кезінде нерв бағаналары немесе оның сүйек тініне кіретін, шығатын орындары жансыздандырылады. Өткізгіштік анестезия жоғарғы жақ төмпешігі, көз шарасы асты аймаққа, үлкн таңдай, күрек тіс, төменгі жақ және иек асты тесіктеріне жасалады. Тіл, ұрт және төменгі жақ нервтің қозғалтқыш тармақтары, қанат-таңдай ойысында үшкіл нервтің ІІ тармағы және сопақша тесікте үшкіл нервтің ІІІ тармағы жансыздандырылады.

       Тубералды анестезия

Бұл анестезия кезінде жоғарғы жақты төмпешігінің артқы, сыртқы бетінде және қанат-таңдай ойысында орнаалсқан жоғарғы, артқы альвеолярлық тармақты жансыздандырады. Үшінші үлкен азу тістен 18-25 мм жоғарғы жақтың төмпешігі аймақта бірнеше тесік болады, солар арқылы жоғарғы, артқы альвеолярлық тармақтар сүйекке енеді.

Тубералды анестезия кезінде осы тесіктерден кішкене жоғары анестезиялық сұйықтықты енгізеді.  Яғни, инені екніші үлкен азу тістің сауыты деңгейде немесе екінші, үшінші үлкен азу тістер арасынан шырышты қабыққа, ауыспалы қатпардан 0,5 см төмен  енгізежі және 2 мл сұйықтықты жібереді, 7-10 мин өткеннен кейін жансызданады.

Жансызданатын зоналар: бірінші, екінші және үшінші үлкен азу тістер аймағында, альвеолярлық өсіндінің сүйек қабығы және оны қоршап жатқан шырышты қабық, жоғарғы жақ синусының артқы, сыртқы қабырғасының сүйек тіні мен шырышты қабығы.

Инфраорбиталды анестезия

Төменгі жақ үстіндегі төмпешік арқылы төменгі жақты жансыздандыру (М.М. Вайсбрем бойынша торсуалды анестезия)

Бұл әдісте ауырған кезінде тез арада үш тармақты да жансыздандырады, ол кезде қызыл иек пен тістер, ұрт, тілдің жартысы және иек аймақтары жансызданады.

Торусалды анестезия кезінде келесі әдістер қолданылады:

Гоу-Гейтс әдісі. Аузын максималды ашады да айдаршақты өсінді аймағынан укол жасайды.

Акинос әдісі. Егер науқастың аузы қатты ашылмайтын болса қолданады.  Инъекция ретромалярлы кеңістікке жасалады, ұрт  аймағының шырышты қабығына енгізеді.