Жеке және партиялық әдістердің сипаттамасы

Өндірісті ұйымдастырудың жеке (бірлі-жарым) әдісі:
♦ дайындалатын өнімнің үлкен әртүрлілігі;
♦ жұмыс орындарын технологиялық мамандандырудың басымдылығы және оларға белгілі бір егжей-тегжейлерді тұрақты бекітудің болмауы. Бірлі-жарым өндірістегі жұмыстардың әртүрлілігін шектеу мақсатында жекелеген жұмыс орындарына белгілі бір жұмыс түрі бекітіледі. Жұмысшылардың мұндай технологиялық мамандануы олардың еңбек өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді;
♦ стандартты емес, түпнұсқа бөлшектер мен тораптардың үлкен үлес салмағы. Стандартталған конструктивтік-технологиялық шешімдерді пайдалану мүмкіндігі мұнда шығарылатын өнім номенклатурасының тұрақсыздығы мен әртүрлілігіне байланысты шектелген;
♦ ірілендірілген технологиялық процестерді әзірлеу. Технологиялық процесті регламенттеу үшін маршруттық карталар пайдаланылады, онда операциялардың атауы, жабдық тобы және ірілендірілген уақыт нормалары ғана көрсетіледі. Технологиялық операцияларды нақтылау тікелей цехтарда мастармен және жұмысшылармен жүзеге асырылады;
♦ бұйымдардың жиі өзгеретін номенклатурасына байланысты бөлшектердің кең тізімін өңдеуге мүмкіндік беретін әмбебап жабдықтар мен құрылғыларды қолдану. Мұнда қалыпты элементтерден жиналатын, қолданғаннан кейін Элементарлық бөлшектерге бөлінген әмбебап-жиналмалы құрылғылар (ЕПМ) кеңінен қолданылады;
♦ қол, құрастыру және жетілдіру операцияларының салыстырмалы үлкен үлес салмағы;
♦ жоғары білікті жұмыс-универсалдардың басым болуы. Бұл жұмысшылар орындайтын жұмыстардың алуан түрлілігін талап етеді. Олар әртүрлі дағдылардың кең шеңберіне ие болуы керек;
♦ Өндірісті жедел басқаруды орталықсыздандыру;
♦ әмбебап жабдықтарда арнайы жабдықтарсыз жұмыстарды орындау, Қол жұмыстарының, соның ішінде жетілдіру жұмыстарының үлкен үлесі өндірістік циклді едәуір ұзартады.

Жұмысшылардың жоғары біліктілігі, материалдардың жоғары шығындары мен еңбек сыйымдылығы шығарылатын өнімнің жоғары өзіндік құнын негіздейді. Өндірістің жеке түрі ауыр, көліктік және энергетикалық машина жасау, кеме жасау, тәжірибелік өндіріс және т. б. кәсіпорындарына тән. Оны жетілдіру әртүрлі операцияларды орындай алатын қазіргі заманғы тез-қайта басқарылатын жабдық — ЧПУ станоктарын қолдану желісі бойынша жүріп жатыр. Партиондық әдістің мәні топтық үдерістерді әзірлеу және топтық жабдықтарды дайындау болып табылады. Осы мақсат үшін барлық бөлшектер конструктивтік және технологиялық ұқсастықтың, қажетті технологиялық жабдықтың және бір типті жабдықтың белгісі бойынша топтастырылады. Әрбір топтан басқа бөлшектерге тән конструктивтік және технологиялық элементтері бар неғұрлым күрделі бөлшек бөлінеді. Егер топта мұндай бөлшекті бөліп көрсетуге болмайтын болса, онда қолда бар базада жабдық жобаланатын кешенді күрделі бөлшек жобаланады, жабдық таңдалады. Партиондық технология және операция реті осы топтың кез келген бөлшегін дайындауды қамтамасыз ету үшін жобаланады.

Оқу элементі 2.1.4. Өндірісті ұйымдастырудың ағынды әдісі, ағынды желілердің жіктелуі және параметрлері
Ағынды өндіріс-технологиялық процесс операцияларының реттілігі тәртібімен орналасқан мамандандырылған жұмыс орындарында орындалатын, уақытпен келісілген негізгі және қосалқы операциялардың ырғақты қайталануына негізделген өндірісті ұйымдастырудың прогрессивті нысаны. Ағынды өндірістің бастапқы буыны-ағынды желі, яғни ағынды өндірістің сипатты белгілеріне сәйкес өндірістік процесс жүзеге асырылатын жұмыс орындарының тобы:
• жұмыс орындарының тар мамандануы;
* прямоточность принципіне сәйкес олардың орналасуы;
* жұмыс орнындағы операциялардың ырғақты қайталануы;
* өндірістік процестің үздіксіздігінің жоғары дәрежесі;
* технологиялық процесс операцияларын жүзеге асырудың параллельдігі •
Ағынды желілерді ұйымдастыру шарттары:
— көлемі бойынша жеткілікті және өнімнің тұрақты шығарылымы
— технологиялық процесті өңдеудің жоғары дәрежесі;
— технологиялық процесс параметрлерінің тұрақтылығы;
— Өндірісті механикаландыру мен автоматтандырудың жоғары деңгейі;
— үздіксіз қызмет көрсету.

Ағынды желілер мынадай белгілер бойынша жіктеледі:
• мамандану деңгейі (бұйымдар номенклатурасы) бойынша-бір және көп нүктелі;
* өндіріс заттарын өңдеудің тұрақты дәрежесі бойынша-тұрақты, ауыспалы және топтық;
* өндіріс заттарының үздіксіз қозғалу дәрежесі бойынша-үздіксіз-ағынды, үзіліссіз-ағынды (тікелей ағатын);
* өндірістік жағдайлардың тұрақтылығы бойынша – жабдықты қайта баптаусыз және жабдықты қайта баптай отырып;
* реттелген ырғақты және еркін ырғақты ырғақты ырғақты ырғақты – сызықты қолдау тәсілі бойынша;
* өндіріс заттарын тасымалдау тәсілі бойынша – конвейерлік, сымсыз Көлік құралдарын қолдана отырып желілер және көтергіш-көлік жабдықтарын қолдана отырып желілер.
Ағынды желілердің параметрлері және оларды есептеу әдістері:
Ағындық желінің такты-бұл бір аттас екі бөлшектерді немесе бұйымдарды тізбектей қосу (шығару) арасындағы орташа уақыт аралығы r = F / N; мұнда:
F-регламенттелген үзілістерді ескере отырып, ағынды желінің жұмыс уақытының нақты қоры (тәулік, ауысым), мин.;
N-сол уақыт кезеңінде бөлшектерді (бұйымдарды) шығару көлемі, дана
R+ = 1/r ағын сызығының қарқыны деп аталады.
Егер желіден бір уақытта бірнеше бөлшектер (беріліс партиясы) шығатын болса, онда ағындық желінің ырғағын анықтайды. Р – өткізу партиясының шамасы, дана ағынды желінің I операциясындағы жұмыс орындарының саны мынадай формула бойынша анықталады: РМі = ti / r мұндағы: ti – i операцияға арналған уақыт, мин.

Оқу элементі 2.1.5. Автоматтандырылған өндірісті ұйымдастыру
Автоматтандырылған өндіріс деп жұмысшының физикалық күшін талап ететін операциялардың барлық немесе басым бөлігі машиналарға берілетін және оның тікелей қатысуынсыз жүзеге асырылатын процесті түсінеді. Жұмысшыларға тек қадағалау, бақылау және баптау функциялары ғана қалады.

Автоматтандырудың келесі негізгі бағыттары бар:
1. Сандық бағдарламалық басқарылатын жартылай автоматты және автоматты станоктарды (СББ) және өңдеу орталықтарын (ОО) енгізу. Олар берілген бағдарлама бойынша адамның тікелей қатысуынсыз жұмыс істейді және дәстүрлі жабдықтармен салыстырғанда еңбек өнімділігін 3-4 есеге арттыруға мүмкіндік береді.
2. Техпроцесстің барысында орналасқан келісілген жұмыс істейтін және автоматты басқарылатын станоктардың (агрегаттардың), көлік құралдары мен бақылау механизмдерінің, бітеулерді жинақтау және қалдықтарды жою құрылғыларының жүйесін білдіретін Автоматты желілерді (АЛ) құру және енгізу.
3. Тәсіліне байланысты қамтамасыз ету ырғақтылығы ажыратады синхронды (қатаң) АЛ, олар үшін тән қатаң межагрегатная байланыс және бірыңғай цикл станоктардың жұмысын және несинхронные (икемді) АЛ, икемді межагрегатной байланыспен. Бұл жағдайда әрбір станок операцияаралық бітеулердің жеке жинақтаушы-дүкенімен жабдықталған. АЛ жаппай өндіріс жағдайында – олардың үлкен құнына байланысты ғана қолданған жөн.
4. Өндірістік процесте адам қолдарына ұқсас функцияларды орындайтын роботтарды әзірлеу және өндіру және осының арқасында адам қозғалысын алмастырушы. Өнеркәсіптік робот-бұл автоматты машина, тұрақты немесе жылжымалы, өндірістік процесте қозғалу және басқару функцияларын орындауға арналған. Манипулятор – қозғалу функцияларын, объектілерді кеңістікте жылжыту кезінде адам қолының ұқсас функцияларын орындауға арналған, жұмыс органы-басып алумен жабдықталған басқарылатын құрылғы немесе машина.
5. Икемді өндірістік жүйелерді (ГПС) құру негізінде өндірістер мен технологиялардың компъютеризациясы мен икемділігін дамыту. ГПС-автоматтық қайта қалпына келтіру қасиетіне ие, технологиялық жабдықтың жекелеген бірліктері мен олардың автоматты режимде жұмыс істеуін қамтамасыз ету жүйелерінің, роботталған технологиялық кешендердің, СББ және ОЦ бар жабдықтардың жиынтығы.
Ұйымдастыру белгілері бойынша ГПС мынадай түрлері бөлінеді:
* икемді автоматтандырылған желі ( ГАЛ) — бұл ГПС, онда технологиялық жабдық қабылданған операциялар біріздігінде орналасқан;
* икемді автоматтандырылған учаске – ГАУ) — технологиялық бағыт бойынша жұмыс істейтін ГТС, онда технологиялық жабдықты пайдалану реттілігін өзгерту мүмкіндігі қарастырылған;
* икемді автоматтандырылған цех (ГАЦ) — бұл Гал, ГАУ, РТК жиынтығы болып табылатын ГПС.
ГПС қолданудың негізгі нәтижелері адамсыз технология мен басқаруды автоматтандыру негізінде еңбек өнімділігін арттыру болып табылады.
Роботталған технологиялық кешен (РТК) – бұл технологиялық жабдық бірлігінің (СББ), өнеркәсіптік роботтың (ПР) және жабдықтау құралдарының жиынтығы, автономды жұмыс істейтін және бірнеше рет циклдарды жүзеге асыратын.

Модульдік бірлік 2.2. Кәсіпорынның өндірістік қуаты

Оқу элементі 2.2.1. Өндірістік қуаттың түрлері және оны анықтайтын факторлар
Кәсіпорынның өндірістік қуаты деп прогрессивті технологияны қолдануды, еңбекті және өндірісті озық ұйымдастыруды ескере отырып, жабдықтар мен алаңдарды толық пайдалану кезінде жоспарда белгіленген номенклатурада және түр-түрлерде өнімнің барынша мүмкін болатын жылдық шығарылымы немесе шикізатты өңдеу көлемі түсініледі.
Өндірістік қуаты өндірістік бағдарлама (дана, тонна, метр және т.б.) сияқты бірліктерде немесе қайта өңделетін шикізатты (тонна сүт, қызылша және т. б.) өлшеу бірліктерінде өлшенеді.