Жөндеуді ұйымдастыру әдістері

Қажеттілік бойынша жөндеу, яғни жабдықтың істен шығуына байланысты. Бұл жоспарлы тапсырманы орындаудың үзілуі, өнімнің ақауы және т.б. тудыруы мүмкін. Бұл ретте жөндеу-механикалық цехтың жұмысын жоспарлау мүмкін емес. Ақаулы ведомостар бойынша әдіс-жабдықты қарау орындалады және ақаулы ведомость жасалады, онда не және қашан жөндеу керек екендігі көрсетіледі. Алдын ала бас механиктің қызметі мұнда да жөндеу жұмыстарын жоспарлай алмайды. Жөндеу шаруашылығын ұйымдастырудың үшінші әдісі техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесіне негізделеді. Ол алдын ала жасалған жоспар бойынша Жабдықты күту, қадағалау, Қызмет көрсету және жөндеу бойынша ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың жиынтығы болып табылады. Бұл жүйенің негізінде жоспарлау және алдын алу принциптері жатыр. Бұл әдістің мақсаты-мүмкін болатын істен шығулар мен аварияларға байланысты жабдықтың тоқтауын алдын алу.

Бұл жүйе қамтиды:
* негізгі жұмысшыларды ауысым басында және соңында күту, бұл олардың жабдықтың жай-күйіне жауапкершілігін арттырады. Бұдан басқа, жабдықтардың жай-күйін күнделікті кезекші слесарлар, электриктер, майлағыштар бақылайды.;
* техникалық қызмет көрсету, Жабдықтың жұмысқа қабілеттілігін қолдау бойынша операциялар кешенін қамтиды: тексеру айына 1-2 рет кезекші слесарлармен орындалады, жуу, дәлдігін тексеру, соңғыларын баптаушы немесе слесарь техникалық бақылау бөлімінің өкілімен бірлесіп жүргізеді.;

Жабдықтың жөндеуде тұрып қалу уақыты, бірінші кезекте тораптық және тізбекті-тораптық жөндеудің прогрессивті әдістерін пайдалану кезінде қысқартылады. Тораптық әдістің мәні жөндеуді талап ететін тораптар мен тетіктер жаңа немесе алдын ала жөнделген түйіндерді алып тастайды және ауыстырады. Ретті-тораптық әдіс кезінде жөндеуді талап ететін тораптар бір уақытта емес, станок жұмысындағы үзілістер уақытында (мысалы, жұмыс істемейтін ауысымдарда) қосалқы (айналмалы) болып ауыстырылады. Бұл әдіс бөлек жөнделуі және сыналуы мүмкін конструктивті оқшауланған тораптары бар жабдықты жөндеу үшін қолданылады. Жүйесі АЖЖ негізгі нұсқа СТОиР жабдықтар жиынтығы болып табылады жоспарланған ұйымдастырушылық және техникалық іс-жайлар бойынша қадағалау, құрал-жабдықтармен, оның қызмет көрсету және жөндеу, алдын алу мақсатында, өсу, тозу және ысыраптар өнімділігін, авариялардың алдын алу және, демек, оны ұстап тұру, жабдықтарды жұмысқа жарамды күйде кезеңі бойы оны пайдалану. ЖАЖ жүйесі барлық жөндеу жұмыстарын қатаң түрде өндіріс жоспарымен келісілген кесте бойынша орындауға, жөндеуге қажетті барлық қосалқы бөлшектер мен материалдарды уақтылы дайындауға мүмкіндік береді, бұл жұмыстарды орындау уақытын қысқартады және жөндеу құнын төмендетеді. ЖАЖ жабдықтар үшін қолданылады:
• көптеген, бір типті және Елеулі тозған;
* диагностиканың заманауи әдістері оның техникалық жағдайын бағалауға мүмкіндік бермейді.
Әйтпесе, қажет болған жағдайда алдын ала диагностикалау мен жөндеуге негізделген ТОР түріндегі СТОиР-дің басқа нұсқасын қолданған жөн.

2.6.3 оқу элементі ЖАЖ жүйесінің нормативтері
ЖАЖ және ТҚЖ жүйелерінде жұмыс көлемі мен мазмұны жабдықтың нақты жағдайына қарамастан жоспарланады және қатаң сақталады. Бұл жүйелер нақты белгіленген нормативтерге негізделеді. ЖАЖ жүйесінің нормативтері:
— жөндеу циклының ұзақтығы және оның құрылымы;
— жөндеу аралық және тексеру аралық кезеңдердің ұзақтығы;
— жөндеу күрделілігінің санаты;
— жөндеу бірлігі;
— жөндеуде жұмыс уақытының, материалдардың және жабдықтардың тоқтап қалу шығындарының нормалары.

Барлық нормативтер жабдық топтары бойынша сараланған. Жөндеу циклі (Тр.ц.) — бұл жабдықты пайдалануға енгізуден бастап күрделі жөндеуге дейінгі немесе екі күрделі жөндеу арасындағы уақыт аралығы. Ол жабдықтың жедел жұмыс уақытымен өлшенеді. Жөндеуде тұрып қалу уақыты циклге қосылмайды. Екі аралас күрделі жөндеу арасындағы уақыт кезеңі жөндеуаралық цикл деп аталады. Оның шамасы жабдықтың негізгі бөліктерінің қызмет ету мерзімімен анықталады. Орташа және ағымдағы жөндеу, сондай-ақ жөндеу аралық қызмет көрсету екі аралас күрделі жөндеу арасында жүргізіледі. Осы жөндеулердің белгілі бір тізбектегі, регламенттелген уақыт кесінділері арқылы кезектесуі жөндеуаралық цикл құрылымы деп аталады. Жөндеуаралық цикл құрылымының үлгісі:

К-күрделі жөндеу; С-орташа; Т-ағымдағы. Жөндеу аралық қызмет көрсету жабдықты тоқтатпай жүргізіледі. Оған үнемі сыртқы тексеру, ақауларды анықтау және жабдықтың ұсақ ақаулықтары мен ақауларын түзету бойынша жұмыстар кіреді. Ағымдағы жөндеу бекітпе және реттелетін бөлшектерді, майлау, қыздыру және салқындату жүйелерін, іске қосу құрылғылары мен беріліс құрылғыларын, оқшаулаудың, контактілердің және т. б. жай-күйін тексеруді қамтиды. Ағымдағы жөндеу тоқтатылған жабдықта жүргізіледі.Тоқтатылған жабдықта жүргізілетін орташа жөндеу ағымдағы жұмыстарды қамтиды, бірақ бұл ретте бөлшектердің бір бөлігін ауыстыра отырып, қосымша жеке құрастыру бірліктері жөнделеді.

Күрделі жөндеу қалпына келтіру болып табылады және қажетті өнімділікті қамтамасыз ету үшін жабдықтың жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіру және бастапқы өлшемдерді қамтамасыз ету үшін бөлшектер мен тораптарды ауыстыру және жөндеу құрал-жабдықтарды толық бөлшектеуден тұрады. Тм жөндеу аралық кезеңі-мына формула бойынша анықталатын екі кезекті жөндеу арасындағы уақыт (айларда) :
Тм=Tp.ц. /(nc + пм + l);
мұнда пс, пм-сәйкесінше бір жөндеу циклына орташа және шағын жөндеулер саны.
Тексеру аралық кезең ТҚК-бұл кезекті жөндеу мен тексеру арасындағы уақыт (айларда), мына формула бойынша есептелген:
Бұл = Тр.ц. / (пс + пм + по + 1);

Мұндағы: по — бір жөндеу циклы үшін тексеру саны. Жабдықты жөндеу күрделілігін, оның жөндеу ерекшеліктерін бағалау үшін есептік формулалар негізінде жабдықтардың техникалық сипаттамалары бойынша анықталатын R жөндеу күрделілігінің санаты енгізілді. Жабдықтың әрбір тобында агрегаттардың бірі СТОиР бойынша жөндеу күрделілігінің санаты белгіленген эталон ретінде қабылданған (металл өңдеуде эталон үшін 11 күрделілік санатына тең ЖАЖ жүйесі бойынша 16 К 20 R токарлық-бұрама кескіш станогы қабылданды). Кез келген R станогының күрделілік санатын ЭТАЛОН-станокпен салыстыру жолымен белгілейді. Жөндеу күрделілігінің санаты (R) оның техникалық паспортында жазылады.

Жөндеу жұмыстарының көлемін жоспарлау үшін «жөндеу бірлігі» ұғымы — r (р. е.), яғни бірінші күрделілік санатындағы Жабдықтарды жөндеуге арналған нормативтік шығындарды сипаттайтын көрсеткіш енгізіледі. Осылайша, R жөндеу күрделілігінің санаты жабдықтың осы моделін жөндеудің еңбек сыйымдылығы r жөндеу бірлігінің еңбек сыйымдылығынан қанша есе артық екенін көрсетеді. Мысалы, 10R символы станок жөндеу күрделілігінің 10-ші санатына жатады және оның 10 р. е. жөндеу және профилактикалық операциялар түрлері бойынша еңбек шығындарының нормалары жұмыс түріне байланысты бір жөндеу бірлігіне орнатылады. Жабдықты жөндеу кезінде материалдардың шығыс нормалары есептеу әдісімен анықталады. ЖАЖ жүйесіне сәйкес металл кесетін Жабдықты жөндеуге жұмсалатын материалдар шығыны жөндеу жұмысшыларының негізгі еңбекақысына пайызбен белгіленеді. Жөндеу күрделілігі жабдықтың (станоктың) механикалық және электр бөліктері бойынша бөлек орнатылады. Механикалық бөліктің жөндеу күрделілігінің бір бірлігіне шартты жабдықтың жөндеу күрделілігі қабылданған, күрделі жөндеудің еңбек сыйымдылығы орташа РМО жағдайында 50 сағатты құрайды. Электр бөлігінің жөндеу күрделілігінің бірлігіне шартты жабдықтың жөндеу күрделілігі қабылданған, күрделі жөндеудің еңбек сыйымдылығы орташа РМО жағдайында 12,5 сағатты құрайды. Тоқтап тұру нормативтері белгілі бір жағдайлар үшін белгіленеді және жөндеу және жөндеу операцияларының әр түрлі түрлеріне, бригадалардың әр түрлі ауысымына арналған учаскелер бойынша жабдықтарды жөндеуге шығару үшін сараланады. ЖАЖ бірыңғай жүйесімен 1 р.е. үшін тәуліктік жөндеуде жабдықтың тоқтап тұру ұзақтығының нормалары қарастырылады.

Оқу элементі 2.6.4. Кәсіпорында жөндеу жұмыстарын жоспарлау

Кәсіпорындардың рентабельділігін арттыру технологиялық жабдықтарды тиімді пайдалануды талап етеді. Бұл техникалық себептер бойынша тұрып қалуды азайту есебінен өнімділіктің жоғарылауын білдіреді. Жөндеу процесі бұйым ресурсын (қасиеттерін) ішінара (күрделі жөндеу кезінде толық) қалпына келтірудің ұйымдастыру-технологиялық тәсілдерінің жиынтығын білдіреді, бұл оны ұйымдастыру және жоспарлау объектісі ретінде түсіндіруге мүмкіндік береді. СТОиР орындау үшін қажетті шарт болып табылады.