Қорғандардың салынуы мен жерлеу дәстүрлерi
Орталық Қазақстанның кең сахарасын ерте темiр дәуiрiнде пiшiмi жағынан бiртектi, орнықты зират құрылысының үлгiсiн қалдырған тайпалар мекендеген. Сарыарқаның батысы мен шығысын, солтүстiгi мен оңтүстiгiндегi ашық дала мен таулы өңiрлердi қоныстанып, зен жағалауларын жайлап, бұл тайпалар екi түрлi қорған ескерткiштердi тұрғызған. Оның бiрi — тастан немесе топырақ араластырып үйiлсе, екiншiсi — тас, топырақ, сонымен қатар монументальдi құрылыстардан тұрады. Ғылыми әдебиетте бұл қорғандарды онша сәттi қолданылмайтын “мұртты қорғандар” деп атайды. Орталық Қазақстан ңiрiнде орын тепкен зге ескерткiштерге қарағанда “мұртты қорғандар” үлкен зират…