Киров облысының сүт өнімдерін экономикалық және статистикалық талдау

Негізінде деректер кестесінің деп айтуға болады ұлғаюымен удоя 1 сиырға орташа есеппен бірінші және екінші арналған 5,48 ц өзіндік құны 1 ц сүт төмендейді орташа 26,71 рубль. Яғни 1 ц ұлғайту удоя келеді 0,21 рубль өзіндік құнын төмендету. Одан әрі ұлғайту удоя арналған 8,56 ц әкеледі кейіннен өзіндік құнын төмендету орташа 60,03 рубль.
Осылайша, оңтайлы үшін осы жиынтығы шаруашылықтарының деңгейі удоя молока орташа есеппен 32,02 ц 1 сиырға. Жалпы сауылған осы шаруашылықтарда жоғары және орта деңгейдегі 1-ші топ 91167 ц, 101304 ц – 2-ші топ.
Бағалау үшін елеулі айырмашылықтар топтар арасындағы көлемі бойынша қандай да бір белгі пайдаланылады Фишердің критерийі (F).
Оценим елеулілік әсерін удоя 1 сиырға өзіндік құнына сүт деректері бойынша топтастыру келтірілген 10-кестеде келтірілген.
Шамасын топтық ішкі өтімділіктің дисперсияларды есептейміз базасында жеке мәндердің өзіндік құны (руб.) әрқайсысы бойынша шаруашылықтардың үш топ:
Ігр(дейін 2120):148 140 172 186 158 96 105 187 236 224 693 170 237 461 315 232 197 178 190
ІІгр(2121 – 3262):245 146 135 120 270 169
ІІІгр(3263 және одан да көп):167 218 279 154 268
Анықтаймыз шамасын топтық және жалпы орташа өзіндік құны:
хср1= 159,79
хср2= 240,33
хср3= 403,60
хср общ= 216,53
Шамасы межгрупповой және қалдық дисперсиялар құрайды:
2мгр= 119772,89
2ост= 5455,03
Нақты критерий Фишер құрады:
Fфакт= 119772,89е5455,03 = 21,96
Кестелік критерий мәні құрайды:
Fтабл= 3,35
Өйткені нақты көрсеткіштің мәні көп кестелік, онда әсері удоя 1 сиырға арналған өзіндік құны 1 ц сүт, айтарлықтай.
Білдіру үшін өзара байланысы өзіндік құны 1 ц сүт (Y), удоем 1 сиырға (х1) және орташа жылдық мал басы мал (х2) пайдаланамыз көпфакторлы регрессия теңдеуі:

Y =a0+a1x1+a2x2

Параметрлері анықталады нәтижесінде шешімдер жүйесінің 3-ші қалыпты теңдеулер:
меУ =a0n+а1ех1+а2ех2
неУх1=а0ех1+а1ех12+а2ех1х2
оеУх2=а0ех2+а1ех1х2+а2ех22
м6496 = 30a0+ 660,22a1+ 10632a2
н125294,7 = 660,22a0+ 16607,94a1+ 271398,31a2
о1934678 = 10632a0+ 271398,31a1+ 7004684a2
Нәтижесінде жүйесін шешу алынды, келесі регрессия теңдеуі:

Y = 402,776 — 8,157×1 — 0,019×2

Коэффициенті регрессииа1= -8,16 көрсеткендей, ұлғайған кезде удоя 1 сиырға өзіндік құны 1 ц сүт төмендейді орташа 8,16 руб. (болған жағдайда тұрақтылығын жылдық орташа сиыр басы). Коэффициента2= -0,019 туралы куәландырады орташа өзіндік құнын төмендетуде 1 ц сүт 0,02 рубль ұлғайту кезінде жылдық орташа сиыр басы есептегенде 1 ц удоя (тұрақтылығына удоя).Анықтау үшін тығыздығының арасындағы байланысты барлық белгілеріне енгізілген моделі, анықтаймыз коэффициенттері көптік корреляция.
Сосчитаем дисперсия әрбір белгісі бойынша:
x1= 8,32
x2= 328,47
y= 113,55

Коэффициенттері жұптық корреляция междух1,х2и Y құрайды:
ryx1= -0,624
ryx2= -0,328
rx1x2= 0,456
Мәндері бойынша коэффициенттер мынадай қорытынды жасауға болады, бұл өзіндік құны және удоем сиыр байланыс кері орта арасындағы өзіндік және мал басы: сиыр – кері әлсіз. Арасында факторлар бар аса тығыз байланыс (rx1x2= 0,456) қарағанда әрбір факторы мен нәтижесі.
Коэффициенттері негізінде жұптық корреляция коэффициенті анықтаймыз көптік корреляция:
R = v(0,389 + 0,108 — 0,187)e(1 — 0,208)= v0,391 = 0,63
Коэффициентінің мәні туралы айтады арасындағы байланыс барлық белгілері бар тығыз.
Коэффициенті көптік детерминация Д = 0,632ґ100 = 39,7% — ы көрсеткендей, 39,7% вариация өзіндік құны 1 ц сүт анықталады факторларының әсеріне енгізілген моделі.
Үшін бағалаудың маңыздылығы алынған коэффициентінің R пайдаланады критерийі F-Фишердің нақты мәні анықталады формула бойынша:
Fфакт= R2ґ(n-m)e(1 — R2ґ(m — 1)) = 0,397 ґ(30 — 2)е(1 — 0,397 ґ(2 — 1)) = 3,052е0,891 = 18,43
Fтабл= 4,21
Өйткені Fфакт> Fтабл коэффициентінің мәні R мойындау керек шынайы, ал байланыс междух1,х2и Y – тығыз.
Әсерін анықтау үшін жекелеген факторлар мен резервтерді, олардың мөлшерді анықтаймыз, сондай-ақ, коэффициенттері икемділік, бэта-коэффициенттер мен коэффициенттері жеке анықтау.
Икемділік коэффициенті мынаған тең:
Э =аґхсреуср
Э1= -8,157ґ22,01е216,53 = -0,83
Э2= -0,019ґ354,4е216,53 = -0,03
Осылайша, өзгерту 1% — ға удоя 1 сиырға жүргізеді орташа өзіндік құнын төмендету 0,83% — ға, ал өзгерту мал басының 1% – 0,03%.
Кезінде помощиb-коэффициенттерін берейік баға айырмашылықтар дәрежесі кедергі енген теңдеуі факторлар.
b1= -8,157ґ8,32е113,55 = -0,6
b2= -0,019ґ328,47е113,55 = -0,05
Ең көп әсер сүттің өзіндік құны ескере отырып, вариация қабілетті көрсетуге бірінші фактор, яғни оған сәйкес келетін ең жоғары абсолюттік коэффициентінің шамасы.
Анықтаймыз коэффициенттері жеке анықтау:
d1= -0,6 ґ(-0,624)е0,4 = 0,94
d2= -0,05 ґ(-0,328)е0,4 = 0,06
Осылайша, үлесіне әсерін бірінші факторы тиесілі 94%, екінші – 6%.

3.2. Нормативтерін есептеу мен экономикалық тиімділігін талдау жүргізуді, олардың негізінде

Пайдалана отырып, алынған регрессия теңдеуі:

Y = 402,776 – 8,157×1– 0,019×2,

білдіретін арасындағы өзара байланысты удоем 1 сиырға (х1), орташа жылдық мал басы сиыр (х2) мен өзіндік құны 1 ц сүт (Y), әрбір кәсіпорын үшін анықтауға болады нормативтік деңгейі өзіндік құнын (Д). Бұл үшін теңдеуі вместох1их2подставим нақты мәндері удоя және мал.
Маңызы бар нормативтік өзіндік құны кестеде келтірілген 3.3.