Контрабанда тарихы
КОНТРАБАНДА — (ат. contrabando — қарсы және bando — үкіметтік Жарлық) — кеден ісі саласындағы қылмыс, ол РФ кедендік шекарасы арқылы тауарларды немесе өзге де заттарды өткізу болып табылады, кедендік бақылаудан басқа немесе жасырып, не құжаттарды немесе кедендік сәйкестендіру құралдарын алдау пайдаланумен немесе декларациялаусыз немесе жалған декларациялаумен ұштасқан (РФ ҚК 188).[1] ұйғарым ТК 219-бабында берілген «контрабанда» ұғымына негізделеді. ТК (1993) қабылданғанға дейін «контрабанда» термині кеден саласындағы тиісті әкімшілік құқық бұзушылықты де білдіреді.
Контрабандамен, сондай-ақ, РФ кеден аумағына Ресей Федерациясының көркем, тарихи және археологиялық игілігі заттарының, егер мұндай қайтару міндетті болып табылса, шет елдерден әкетілген, немесе тауарлар мен көлік құралдарын РФ кеден шекарасы арқылы оны бұзу жолымен өткізу танылады. Контрабанда РФ Қылмыстық заңнамасына сәйкес жазаланады.
Әлемнің көптеген елдерінде контрабанда қылмыстық әрекеттің ең қауіпті түрлерінің бірі деп танылды. Жалпы қылмыс сияқты контрабанда мемлекеттік шекаралар болғанша болады. Тіпті АҚШ, Германия, Ұлыбритания, Франция сияқты жоғары дамыған елдерде де контрабанда бар. Бұл елдерде бұл қылмысты толық жою міндеті қойылмайды. Әңгіме тек оның мөлшерін бақыланатын шектерге дейін қысқарту туралы ғана болып отыр.
Контрабанда өсімінің себептері мыналар болып табылады: салықтар мен баждардың жекелеген түрлерінің ақталмайтын жоғары ставкалары; салықтық және кедендік бақылаудың төмен деңгейі; құқық қорғау және бақылау органдарының сыбайлас жемқорлық деңгейі; салық және кеден ставкалары деңгейінің, сондай-ақ экономикалық ахуалдың сәйкес келмеуі, аз қамтамасыз етілген адамдар кіріске ұшырайтын, заңсыз бизнеске саналы түрде қатысатын азаматтардың әл-ауқатының төмен деңгейі. Контрабанда объектілері өте көп және әртүрлі, ал оның ауқымы қауіпті мөлшерге жетеді. Есірткі құралдары, қару, мәдени құндылықтар сияқты заттарды контрабандалық әкелу және әкету ерекше қауіп төндіреді. Осы тауарлардың контрабандасына байланысты жоғары ұйымдастырылған трансұлттық нарықтар қалыптасты. Нарықтық экономикаға көшуді жүзеге асыратын постсоциалистік елдер үшін контрабанда ерекше проблема болып отыр. Олардың кейбірінде контрабандалық операциялар осы елдердің экономикалық қауіпсіздігіне қатер төндіретін мөлшерге жетті. Мәселен, Мемлекеттік Кеден комитеті төрағасының мәлімдеуінше, Қазақстан Республикасының тауар айналымының 80% — на дейін контрабанданы құрайды. Алкоголь өнімі контрабандасының нәтижесінде республика бюджеті жыл сайын 200 млн. доллардан астам қаржы алмайды. Темекі өнімдері бойынша ұқсас Деректер жыл сайын 50 млн.доллардан астам қазынаның жанынан өтетінін көрсетеді.
Бұрынғы КСРО-ның барлық республикаларынан Грузияда салықтар мен алымдардан аз қаражат жиналады. Егер бұрынғы одақтас республикаларда орташа алғанда кедендік алымдардың үлесі 18% — ды құраса, Грузияда бұл көрсеткіш тек 10% — ды құрайды. Грузиядағы Контрабанда фантастикалық мөлшерге жетті: импорттың 80% — ы-контрабанда. Мұнай өнімдері импортының тек 15% — ы Грузияға ресми жолмен келеді, ал қалғаны — контрабанда. «Контрабанда өркендеуде, мемлекет қаражаттың жетіспеушілігін бастан кешуде, мұның барлығы контрабандашыларды қорғайтын ресми грузиялық тұлғалардың тікелей қатысуымен өтеді», — деп атап өтті Грузиядағы Америка сауда палатасы өкілдігінің басшысы Фэди Эсли.[2]
«Дәстүрлі» контрабандамен қатар (тау жолдары бойынша мулдарда жүктерді тасымалдау) «ресми» контрабанда да бар. Ішкі істер министрлігіне жақын жүк көзі: «жақында бортында 27 тонна алкоголь өнімі болған 11 жүк автокөлігінің колоннасы ұсталғанын»растайды. Бұл колонна грузин қауіпсіздік министрлігінің (бұрынғы МҚК) қызметкерлерімен ресми түрде бірге жүрді. Жүк мөрленген, бірақ келесі әрекеттер болған жоқ. Жақында жарияланған Америкалық сауда төлемінің баяндамасында мынадай фактілер туралы хабарланады: жалған транзиттер, тауардың төмендетілген бағасы немесе салық төлеуден босатылған қайырымдылық ұйымдары жүзеге асыратын импорттық операциялар.
Ресейде контрабанда айтарлықтай ауқымға жетті. Тыйым салынған тауарлармен қатар, контрабанданың мәні азаматтық айналымнан алынбаған қалыпты тауарлардың кең ауқымы болып табылады.
1-тарау
§ 1 контрабанда ұғымы және қылмыстық-құқықтық сипаттамасы
Бұл қылмыстың мәні тауарлар мен басқа да заттардың кедендік шекарасы арқылы белгіленген Ережелерді бұзумен өткізу ретінде анықталды. Ең жоғарғы жаза (саралау белгілері кезінде — мүлкін тәркілеумен 12 жыл бас бостандығынан айыру) қазіргідей болды. Контрабанда «өзге де мемлекеттік қылмыстар», «көршілес» деп аталды. 1 бандитизм, жаппай тәртіпсіздік, ТҚП жұмысына іріткі салатын әрекеттер және басқа да экономикалық қызметпен байланысты емес қылмыстар құрамы бар Ерекше бөлім.
Ресей Федерациясының ҚК 188-бабында қарастырылған қылмыс құрамының заңдық конструкцияларындағы айырмашылықтар әдебиетте талданды. Олар негізінен жеке сипаттағы 9 позицияға қатысты. Бұл ретте ең бастысы — экономикалық қызмет саласындағы қылмыстар қатарына «ауыстырылған» осы қылмыстың қоғамдық қауіптілік дәрежесін бағалаудағы айырмашылық (ерекше ауырлататын мән-жайлар кезіндегі ең жоғары санкция бұрынғысынша қалды). Қылмыстың қаралып отырған құрамының конструкциясы да елеулі өзгерістерге ұшырады. Егер тікелей контрабанда объектісі туралы айтатын болсақ, онда оны екі позициядан қарастыруға болады. Біріншіден, бұл сыртқы экономикалық қызметтің қалыпты (заңды, заңды) жүзеге асырылуын қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар (сондай-ақ тиісті мүдделер, игіліктер мен құндылықтар). Бұл сыртқы экономикалық қызмет саласындағы басқа да қылмыстармен контрабанда біріктіреді. Екіншіден, тікелей объектіні ұқсастыққа емес, сондай-ақ ол ретіндегі айырмашылық ресейлік және шетелдік тауар өндірушілердің мүдделерін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар, сондай-ақ кедендік төлемдер арқылы бюджетті қалыптастыру бөлігінде Ресейдің бюджеттік мүдделері болып табылады.
Кейбір авторлар контрабанданың тікелей объектісі «Ресей Федерациясының кедендік шекарасы арқылы тауарлар мен көлік құралдарын өткізудің Заңмен белгіленген тәртібі»деп санайды. Бұл қылмыстар көрсетілген тәртіпті бұзатынын жоққа шығармай, басқа авторлар тікелей контрабанда объектісінің мұндай түсініктемесін толық негізді деп санамайды. Ол шектен тыс формальды, нормативистік сипатқа ие, оған сәйкес кез келген қылмыс объектілеріне олар үшін жауапкершілікті көздейтін қылмыстық-құқықтық нормалар жатқызылған (қазір бір ауыздан бас тартылған жоқ па) еске салады. Бірақ Қылмыстан зардап шегеді,зиян шегеді, ол белгілеген ереже емес, оның ішінде олардың жиынтығы сияқты тәртіп, ал қылмыстық заңмен қорғалатын нақты қоғамдық қатынастар, мүдделер, игіліктер мен құндылықтар. Сонымен қатар, тауарлар мен көлік құралдарын кедендік шекара арқылы өткізу тәртібі заңдармен ғана емес, заңға тәуелді актілермен де белгіленеді және реттеледі. Сондай-ақ, кейде жасалатын сияқты, мемлекеттік шекара арқылы тауарларды өткізу кезінде төлемдерді жинаудан тұратын мемлекеттің қаржылық мүдделеріне контрабанданың негізгі тікелей объектісі болып табылады. Бұл жағдайда мемлекеттің (басқа да субъектілердің сияқты) қаржылық мүдделері контрабанда не үшін қол сұғатын, оның зиян келтіретін бөлігі ғана. Зиян сондай-ақ кедендік төлемдермен (баждармен, алымдармен) салынбаған тауарлардың ішкі рыноктарға ретсіз, бақылаусыз түсуі нәтижесінде Ресей, сондай-ақ шетелдік тауар өндірушілердің экономикалық мүдделерін бұзудан тұрады, олар осының салдарынан неғұрлым арзан жасалады, бұл жосықсыз бәсеке үшін жағдай жасайды. Өзіндік криминогендік тізбек бойынша тұтынушыларға да зиян келтірілуі мүмкін, өйткені контрабандалық тауарлар сапа мен қауіпсіздік талаптарына жиі сәйкес келмейді. Жоғарыда айтылғандар ч. көзделген контрабанда объектісіне жатады. 1 мақала.
2-бөлімде әңгіме арнайы ережелермен реттелетін, айналымына тыйым салынған, шектелген, ерекше түрдегі заттардың орнын ауыстыру туралы болып отыр; мұндай контрабанданың тікелей объектісі күрделі табиғатқа ие: экономикалық сипаттағы қоғамдық қатынастармен қатар ол халық денсаулығының қауіпсіздігін және қоғамдық имандылықты, әскери қауіпсіздікті, адамзат қауіпсіздігін және басқа да кейбір құндылықтарды қамтиды.
Контрабанда қылмыстық-құқықтық сипаттамасы үшін осы қылмыс мәнінің белгілерін талдау үлкен маңызға ие. Қылмыстық құқық теориясында қылмыстық заңмен қорғалатын қоғамдық қатынастардың белгілі бір қасиеттері көрінетін және қылмыс жасаушы адам тікелей әсер ететін материалдық объектілер, заттар (заттар) қылмыс мәні болып танылады. Егер қылмыс объектісі-тікелей қабылдау үшін қол жетпейтін дерексіз санат болса, онда зат әрдайым материалдық, адамның қабылдауы үшін қол жетімді. Контрабанда заттары жөнелтіледі және тасымалданады, кеңістікте тасымалданады, бір адамның иелігінен, пайдаланудан, өкімдерінен екіншісіне және т. б. өтеді. осы баптың 2 бөлімінде санамаланғандарды қоспағанда, кез келген тауарлар мен заттар, сондай-ақ жылжымайтын мүлік бола алады.