Осман империясы (Түркия) тарихи реферат

Осман империясы (Түркия) әскери күшпен құрылды, оның жеке б лiктерiнiң арасында дамыған экономикалық байланыстар болған жоқ. Мемлекет қол астындағыларды қорқытып ұстаған сұлтанның шексiз билiгiнде болды. Бүкiл жер оған тиесiлi болды. Бұған қоса, түрiк сұлтаны халиф барлық мұсылмандардың рухани басшысы болды. Қол астындағылардың бәрi сұлтанның құлы боп саналды, оларды райя (мал) деп атады.

Жер сұлтанға тиесiлi болып, ол оны атқарған қызметi үшiн әскерлерге сый ретiнде берiп отырды. Олар зiне бөлiнген жердi мұрагерлiкпен пайдалану үшiн шаруаларға бердi. Жердi пайдаланушылар сипахилердi қаруландырып, асырады, сұлтанға салық т ледi. Жаяу әскер жақсы қаруланған янычарлардан құрылды. Қуатты армиясының арқасында осман түрiктерi Таяу Шығысты, Солтүстiк Африканы, Оңтүстiк-Шығыс Еуропаны жаулап алды.

XVIII ғасырда Ресей мен Австрияға қарсы соғыс барысында Осман империясының экспансиясы тоқтатылды. XIX ғасырдың басына қарай империя құлдырай бастады. Сұлтанның билiгi әлсiредi, империяның толық күйреуiнiң алдын алу үшiн реформа керектiгi анық болды.

Әскери жағынан арттақалушылықты жою мақсатындағы алғашқы реформаларды XVIII және XIX ғасырлар аралығында III Селим сұлтан iске асырды. Еуропалық мәнерде үйретiлген жаңа әскер қалыптастырылды, флот жаңадан құрылды. Артиллерияны жаңарту басталды, ал Стамбұлда әскери-инженерлiк училище ашылды.

Жаңа әскердiң құрылуы янычарлардың ашу-ызасын туғызды. Олар з артықшылықтарына қауiп т ндi деп бiлдi. 1807 жылы орыс армиясы Дунайды кесiп ткенде, ал ұлы уәзiр ( кiмет басшысы) әскердi басқарып, оларға қарсы жылжығанда, янычарлар III Селимдi лтiрдi. Реформа тоқтатылып, оны қолдаушылар жазаланды.

1812 жылы Ресей Түркиядан Бессарабияны тартып алды. 1812 жылы к терiлiс жасап, тәуелсiздiкке қол жеткiзген гректер қарсылығы Осман империясы үшiн ауыр соққы болды. III Селимнiң баласы II Махмұд провинциялардың бiрiндегi бүлiктi басу кезiнде Мысыр билеушiсi Мұхаммед Әлиден к мек сұрауға мәжбүр болды.

Мұхаммед Әли француздардың к мегiмен Мысырда әскери реформа жүргiздi, еуропалық үлгiдегi жүз мыңдық армия және қуатты флот құрды. Бұл згерiстерге қаржы табу үшiн ол сауданы күшейтiп, Мысырда Еуропаға шығарылатын мақта мен қант құрағын сiре бастады.

Бұрын салығы мұсылмандық дiн басқармасына т ленетiн жерлердi тәркiлеу арқылы қаржы көзi көбейтiлдi. Мысыр билеушiсiнiң реформаланған әскерiнiң Грекияда керемет iс-қимылмен жеңiске жеткенi соншалық, сұлтан және оның айналасындағылар армияны қайта құру iсiн тағы да қолға алуды ойлады. 1826 жылы мамыр айында

• Махмұд жаңа үлгiдегi әскери б лiмдер құруға бұйрық бердi, оларды мысыр офицерi үйрете бастады. Әкесiнiң тағдырын есте сақтай отырып, сұлтан янычарлардың бүлiгiне алдын ала дайындалды және қателеспедi. 15 маусымда янычарлар Стамбұлдың басты алаңына жиылып, өзгерiстердi тоқтатуды талап еттi. Сұлтан зiне берiлген әскерлердi астанаға бұрын жеткiзген едi.

Бiрнеше күн бойы астана мен провинцияларда мыңдаған янычарлар жазаланды. Янычар корпустарын жойған соң, II Махмұд әкесi бастаған реформаны жалғастыруға мүмкiндiк алды, әскери згерiстерден кейiн мемлекеттi басқару жүйесi қайта құрылды. Мемлекет аумағы лкелер мен губернияларға бөлiндi. Еуропалық үлгiдегi министрлiктер құрылды, олардың шенеунiктерi халаты мен шалмасын сүртiк пен фескiге айырбастады.