Атмосфералық ауаға ластаушы заттардың шығарылуын болдырмау және азайту жөніндегі шаралар жүйесі адамды және қоршаған табиғи ортаны зиянды әсерлерден қорғау, материалдық құндылықтарға келтірілетін залалды азайту мақсатында жүзеге асырылады. Қоршаған ортаны қорғау міндеті РБ Конституциясында бекітілген. «Атмосфералық ауаны қорғау туралы» Заңға сәйкес атмосфералық ауаның жай-күйі үшін мемлекеттік билік органдары, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, заңды және жеке тұлғалар жауапты болады. Қоршаған табиғи ортаны және халықтың денсаулығын қорғау мақсатында санитарлық-эпидемиологиялық қадағалаудың арнайы уәкілетті органдары мен РБ-ның атқарушы билік органдары атмосфералық ауа сапасының нормативтерін белгілейді….

Читать Читать

Қоршаған ортаға техногендік әсердің маңызды құрамдас бөлігі табиғи өнімнің едәуір массасын білдіретін қалдықтар болып табылады. Мәселен, түсті металдар әдетте кеннен алынады, оның бір тоннасында бірнеше грамнан бірнеше килограмға дейін пайдалы зат бар. Кенде негізгі металдардан басқа (алюминий, мыс, никель, кобальт, мырыш, қорғасын сияқты) тағы 60-тан астам компоненттер алынуы мүмкін. Дегенмен, түсті металдар кендерін кешенді қайта өңдеу әлі де қиын емес заңға айналды. Қазіргі технологиямен ғаламшардың 6 миллиардтан астам халқы көптеген миллиардтаған тонна өндірістік қалдықтарды өндіреді. Индустриялық дамыған елдердің тұрмыстық қалдықтарының…

Читать Читать

Сарқынды сулармен, жер беті ағынымен, ауыл шаруашылығы жерлерінен ағын сулармен, атмосферадан су қоймаларына әртүрлі ластану түседі. Су ресурстарының ластануы деп су айдындарындағы судың физикалық, химиялық және биологиялық қасиеттерінің кез келген өзгерістерін, оларға сұйық, қатты және газ тәрізді заттардың лақтырылуына байланысты, осы су айдындарының суын пайдалану үшін қауіпті етіп жасай отырып, халық шаруашылығына, халықтың денсаулығы мен қауіпсіздігіне нұқсан келтіре отырып түсінеді. Жер үсті және жер асты суларының ластануын мынадай түрлерге бөлуге болады: механикалық – ластанудың негізгі беткі түрлеріне тән механикалық қоспалардың…

Читать Читать

Биоәртүрлілік (жерді мекендейтін организмдердің және олардың табиғи үйлесімдерінің әртүрлілігі) өсімдіктердің, жануарлардың, саңырауқұлақтардың, микроорганизмдердің түрлерін, сондай-ақ олардың бір бөлігі болып табылатын экожүйелер мен экологиялық процестерді қамтиды. Ол сондай-ақ генетикалық әртүрлілікті қамтиды. Биоалуантүрлілікті сақтау және тұрақты пайдалану адамдардың ауыл шаруашылығы өнімдеріне, медициналық препараттарға, эстетикалық қызметтерге және т.б. қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін маңызды. Әлемде жабайы Өсімдіктерден және табиғи өнімдерден өндірілетін дәрілердің құны жоғары. Қазір де болашақта бір түрдің де жоғалуы қандай экологиялық-экономикалық шығын болуы мүмкін деп болжау қиын. Шаруашылық қызметтің әртүрлі нысандарының нәтижесінде…

Читать Читать

Флора мен фауна ғаламшарымыздың биосферасының маңызды бөлігі болып табылады. Өсімдіктер мен Жер жануарларының жалпы саны 2,5 млн. астам құрайды, оның ішінде өсімдіктер шамамен 500 мың, Жануарлар – Биологиялық әртүрліліктің 2 млн.астам көрсеткіші болып табылады (Беларусь Республикасының биологиялық әртүрлілігін сақтау және орнықты пайдалану жөніндегі ұлттық стратегия мен іс – қимыл жоспары, 1997). Эндемиялық түрлер жоқ. Беларусьтің Қызыл кітабына 180 өсімдік түрі енгізілген. Жануарлар дүниесінің биологиялық әртүрлілігінің көрсеткіші оның құрамында 457 омыртқалы түрлерінің және 30 мыңнан астам омыртқасыз жануарлардың әр түрлі топтарының…

Читать Читать

Соңғы онжылдықта энергияны пайдалану жөніндегі процестерді талдау адамзат өзінің энергетикалық шаруашылығын жүргізетін ысырапшылықты көрсетеді. Сондықтан энергия үнемдеу мәселелері маңызды мәнге ие болады. Энергия үнемдеу ресурс үнемдеудің кең мәселесіне сәйкес. Ресурс үнемдеу деп өндірістік циклдің барлық кезеңдерінде (өндіруші салалардан бастап жинақтаушы салаларға дейін) және табиғи экожүйелер мен адамға ең аз әсер ететін материалдар мен энергияның ең аз шығыны бар түпкілікті өнімдердің өндірісін, технологиясын және өткізілуін түсінеді. Бұл, ең алдымен, энергетикалық тиімділік-жұмсалатын (немесе қолда бар) энергия мен осы шығындар кезінде алынатын пайдалы…

Читать Читать

Отын-энергетикалық ресурстар сияқты пайдалы қазбалар немесе минералдық шикізат деп аталатын минералдық ресурстар немесе жер қойнауы ресурстары қазіргі заманғы индустрия мен ғылыми-техникалық прогресті дамытудың негізі болып табылады. Өнеркәсіптің көптеген салалары толық немесе ішінара минералдық шикізатқа негізделеді: қара және түсті металлургия, химия өнеркәсібі, минералдық отынмен жұмыс істейтін электр станциялары, құрылыс индустриясы және т. б. ауыр индустрияның негізгі саласы-машина жасау оның көптеген бағыттарымен минералдық шикізатпен және минералдық отынмен жұмыс істейді. Әлемдік шаруашылықты одан әрі дамыту отын-энергетикалық және минералдық-шикізат ресурстарын кеңінен пайдаланбай мүмкін емес….

Читать Читать

Өткен жылы климаттың өзгеруі негізінен табиғи процестердің әсерінен болды,өйткені адам қызметінің нәтижелері елеусіз болды. Планетадағы климаттың өзгеруінің қазіргі болжамдары өте қарама-қайшы. Антропогендік факторлар неғұрлым салмақты болады. Климаттың өзгеруінің негізгі себептерін келтіреміз. 1 біздің ғаламшардың орбитасы сипаттамаларының өзгеруі, оның көлбеу бұрышының өзгеруіне және күнге дейінгі қашықтықтың өзгеруіне байланысты. 2 ғарыш сәулелерінің қарқындылығы Флуктуациясы. 3 Жердің магнит өрісін қайта Полюстеу. 4 атмосферадағы парникті газдар. Соңғы 15-20 жылда аса маңызды экологиялық проблемалар қатарына енгізілді – климаттың өзгеру проблемасы, ол адамның қызметіне тікелей немесе…

Читать Читать

Климат Метеорология мен климатологиядағы негізгі ұғым бола отырып, әр түрлі уақытта біркелкі емес. 2 мың жылдан астам уақыт аралығында «климат» ұғымы жаңа компоненттерді қоса алғанда, табиғи ғылымдармен қатар дамыды және одан да күрделене түсті. Мысалы, климат термині алғаш рет ежелгі грек астронымен Никеиядан Гиппарх енгізді (190-120 ж.б. д.). Сондықтан бұл термин «климатос» деген грек сөзінен шыққан, бұл «көлбеу, көлбеу»дегенді білдіреді. Күн сәулесінің көлбеуі болды. Ұзақ уақыт бойы климат тек кеңдікке байланысты деп есептелді. Ұлы географиялық ашылулар кезінде адамдар тіпті бір…

Читать Читать