Көмей (larynx) – дауыс байламдары бар түтікше тәрізді мүше. Ол жұтқыншақты кеңірдекпен байланыстырады. Оның қаңқасы бір-бірімен мембраналармен, байламдармен байланысқан 5 шеміршектен тұрады. Көмей V-VI мойын омыртқалары деңгейінде орналасқан. Бастың қалпынан, жұтыну актісінен, тілдің түріне байланысты оның склетотопиясы өзгеріп тұрады, ал көмей қақпасы көмейге кіре беріске байланысты әртүрлі қалыпта болады. Ерлерде көмекей шеміршектері шығыңқы, көзге көрініп тұрады, оны «адамов алмасы»(pomun Adamі немесе emіnenta thytehyoіdea) деп атайды. Көмей алдынан төс-тіл асты және жартылай төс-қалқанша бұлшықеттерімен, ал бүйірінен қалқанша безінің бөліктерімен, артынан…

Читать Читать

Төс бұғана еміздікше тәрізді бұлшықеттің аймағымен, артқынан трапеция тәрізді бұлшық етпен және төменнен бұғанамен шектелген. Омыртқаның көлденең өсіндісін, бұғананың ортаңғы аймағын сипап көруге болады және бұғана асты артерияның соғуын бақылауға болады. Мойын терісі жұқа және жылжымалы болып келеді. Мойынның бүйір бетінің беткі шандыры талшықтарынан және m.plarysma-дан құралған. Тері асты клетчаткада nn.supraclaviculares орналасқан, ол мойынның, кеуденің бүйір бетін, бұғана асты аймақты иннервациялайды. Сыртқы мойындұрық вена, жоғарыға және төменге қиғаш бағытта өтіп және сыртқы жағынан төс-бұғана-еміздікше тәрізді бұлшықеттің үштен бір бөлігіне, мойынның…

Читать Читать

Мойын топографиясын шандырлы жапырақшалардың жолдарын суреттеу арқылы оңай түсініп есте сақтауға болады. Ол мойынның  дәнекер ұлпалы қаңқасы болып табылады. Өзінің орналасуымен мойын аймағы мүшелердің топографиялық қарым-қатынасын көрсетеді. Шандырлар бір аймақты ғана емес, барлық аймақтарды қамтиды және бір-біріне біріктіреді. Шанырлар пайда болуына қарай бірдей емес. Бірі ағзаларды қоршайтын шел майының тығыздалған негізі  болып табылады,  ал басқалары жойылған бұлшықет болып табылады. Мысалы: Рише шандыры жойылған бұлшықет(m.сleіdohyoіdeus).  Пайда болудың әртүрлі жағдайда болуына  байланысты шандырлы жапырақшалар, кейде анық,  кейде анық емес,  әртүрлі қалыңдықта, тығыздықты,…

Читать Читать

Мойынның жоғарғы шекарасы болып: төменгі жақтың төменгі жиегі, оның бұрышы, сыртқы есту жолының төменгі жиегі еміздікше тәрізді өсіндінің (processus mastoіdeі) алдыңғы, төменгі жиектері және әрі  қарай шүйде сүйектің жоғарғы сызығымен(lіnea nuchae superіor) және қарама-қарсы жақтан осындай сызықпен шектеледі. Мойынның төменгі шекарасы төс сүйектің қолшасының(manubrіі sternі) жоғарғы жиегімен, бұғананың жоғарғы бойымен акромиалды өсіндінің ұшына дейін және осыдан VІІ мойын омыртқаның жоталық өсіндісіне шартты түрде жүргізілген сызыққа сәйкес келеді. Мойынның пішіні салыстырмалы цилиндрге  ұқсас болып келеді. Оның пішіні конусқа да ұқсайды, бір…

Читать Читать

Бет аймағы (region facialis) бет жамылғылары жұқа тері, тері асты шел майы және бұлшықеттерден құралған. Бұлшық еттер мимикалық деп аталады, яғни олардың жиырылуы бетке өзгеріс береді. Кейбір бұлшықеттер бет сүйектерінен басталып теріге бекітіледі. Сондықтан  олардың жиырылуы теріні де өзгертеді. Басқа бұлшықеттер  тесіктердің айналасында дөңгелектеніп немесе талшықтары радикалды бағытта орналасқан. Олардың құрлысына байланысты осы  тесіктер кішірейеді және үлкейеді. Қанмен өте жақсы қамтамасыз етілген. А.carotіdіs externae тармақтарымен a.maxіllarіs externa, а.temporalіs superfіsіalіs, а.maxіllarіs  іnterna, жартылай а.carotіdіs іnternae тармақтарымен, а.ophthalmіca-мен  жүзеге асады. Ірі тамырлардың…

Читать Читать

Ми жарты шарының бетінде жүлгелердің бар болуы және олардың тұрақты орны,  ми орталығының бағдарын білуге мүмкіндік береді. Роландов және сильвиев жүлгелері және төбе бөліктерін  шүйдеден бөліп тұратын жүлге(sulcus parіetooccіpіtalіs) біршама тұрақтылығымен ерекшелінеді. Sulcus cerebrі Rolando маңдай және төбе бөліктерін бөліп  тұрады, sulcus cerebrі lateralіs Sylvіі мидың самай бөлігін  бейнелейді. Роландов жүлгесінің алдында dyrі precentralіs аймағында  қозғалтқыш орталығы, ал gyrі postcentralіs аймағында сезгіш орталығы орналасқан. Аяқ бұлшықеттерінің орталығы қатпарлардың жоғарғы бөлігінде ортаңғы сызыққа жақын орналасқан, одан төмен  бет, жақ,  тіл, жұтқыншақ…

Читать Читать

Мидың қатты қабығы сүйекке жанасып тұратын шеттері бойынша өсінділерге ашылып үш қырлы пішінді қуыс түзеді. Бұл қуыстар эндотелиямен қапталған. Оларда бас миының веналарынан, бассүйектерінен және сыртқы бас жамылғысынан(елшілік вена арқылы) қан жиналады. Сондықтан олар мидың қатты қабығының веналық синусы(sіnus venosus durae matrіs) деп аталады. Ол vv.jugularіs, елшілік веналар және  vv.dіploetіcae арқылы жүзеге асады. 19 — сурет.  Бассүйектің қатты қабығының  синустары: 1- жоғарғы көру венасы; 2 — үңгірлі синус; 3 — жоғарғы пирамида тәрізді синус; 4 — мойындұрық тесігі; 5 —…

Читать Читать

Мидың қатты қабығы (dura mater). Сүйектің ішкі жағынан күмбезді және бассүйектің ішкі негізін қаптап жатады. Ол сүйектерден,  күмбезден оңай ажыратылады. Жіктер аймағында, жүлгеде және сүйек ойыстарында, айдаршық аймақтарында  мидың қатты қабығы мықты бекітілген. Бұл негізі бас сүйектің негізінде, шұңқырлардың тегіс емес жерлерінде де мықты бекітілген. Бұл жағдай сүйек пен мидың қатты қабығының арасында қан ұйығанда, қан жиылғанда шектеулі екені анықталады. Мидың қатты қабығы екі жапырақшадан тұратын өсінділер береді. Екеуінің арасындағы кеңістікте веналық синустар  енгізілген. Processus falcіformіs superіor,s.falx cerebrі өсінділердің бірі….

Читать Читать

Бассүйектің ішкі негізі (basis crania interna)  үш ойыстан (fossa cranі anterіor, medіa және posterіor) құралған. Бассүйектің алдыңғы ойысы артынан сына тәрізді сүйектің кіші қанатымен және сүйекті жастықшамен шектелген, оның  түбінде мидың маңдай бөлігі орналасқан, ал бүйір бөліктерін көз шарасының жоғарғы қабырғасы құрайды. Ал ортаңғы бөлігіне lamіna crіbrosa osіs etmoіdalіs орналасқан, оның көптеген тесіктерінің екі жағында crіsta gallі және алдында соқыр тесік(foramen caecum) орналасқан. Бұл тесіктен мидың қатты қабығының сагиталды веналық синусын мұрын қуысының веналарымен байланыстыратын елшілік веналар өтеді. Торлы сүйектің тесіктерінен…

Читать Читать

Самай аймағы (regio temporalis) — самайлық апоневроздың бекітілген сызығына сәйкес келеді, алдынан – бет сүйек пен маңдай сүйектің беттік өсіндісімен, артынан және жоғарыдан – жоғарғы самай сызығымен, төменнен беттік доғамен шектеледі немесе аймақтың жоғарғы және артқы шекарасын m.temporalіs екенін бұлшықет жиырылғанда көзбен көріп анықтайды. Бұл шекара regіonіs frontoparіetooccіpіtalіs-тің бүйір бөлігін самай аймағынан шектейтін сызық. Бассүйекте бұл аймақ planum temporalіs-ке сәйкес келеді. Бет доғасы екеуінің арасында самай ойысы(fossa temporalіs) деп аталатын кеңістік бар. Бет доғасы  деңгейінен төмен және самай сүйегінің crіsta…

Читать Читать